بررسی رابطه سرمایه فکری و اجتماعی با عملکرد سازمانی از نظر مدیران و کارکنان

فصلنامه مدیریت توسعه و تحول

مقاله 3، دوره 3، شماره 7، شهریور 1390، صفحه 19-29   

نویسندگان

داوود حسین پور¹؛ مهدی آذر^{* 2}

¹دانشکده مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

²دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، ایران (عهده¬دار مکاتبات)

چکیده

نقش و عملکرد نظام بانکی کشور به عنوان یکی از مهم­ترین بخش­های اقتصادی جامعه در ارتباط با ارائه خدمات به مردم و مشتریان، مشارکت فعال افراد سازمان، جذب و هدایت منابع مالی در توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور بر کسی پوشیده نیست. از سوی دیگر در دنیای رقابتی ‌‌امروز، سازمان­ها در هر محیطی که فعالیت نمایند، دائماً نیازمند بهبود عملکرد بوده و باید تمام تلاش خود را جهت دستیابی به تعالی عملکرد به­کارگیرند.
یکی از روش­های بررسی بهبود در کیفیت عملکردی سازمان، بررسی عوامل تأثیرگذار در آن است که این امر موجب اهمیت سرمایه فکری¹ شده است. بنابراین سرمایه فکری شامل تمامی منابع دانش­محوری است که برای سازمان ارزش تولید می­کنند ولی در صورت­های مالی سازمان وارد نمی­شوند.
 به­علاوه هر سازمانی علاوه بر داشتن ارتباطات درون سازمانی، دارای نوعی رابطه با محیط پیرامونی و بیرون از سازمان است. این رابطه را که از نوع رابطه تأثیرگذار و تأثیر­پذیراست، می­توان به نحوی به عنوان سرمایه اجتماعی² آن سازمان قلمداد کرد. بنابراین سرمایۀ فکری و اجتماعی، دارای قابلیت­ها و دارایی­های مهم سازمانی هستند که می­توانند به سازمان­ها در خلق و تسهیم دانش در بهبود عملکرد سازمان کمک بسیار کنند. از این­رو این مقاله با توجه به اهمیت تأثیرگذاری سرمایه فکری و سرمایه اجتماعی در بهبود عملکرد سازمان­ها، به دنبال آن است تا الگویی مناسب از دو رویکرد فکری با ابعاد (انسانی، ساختاری و رابطه­ای) و اجتماعی با ابعاد (ساختاری، شناختی و رابطه­ای) در بهبود عملکرد بانک توسعه صادرات ایران ارائه گردد.
روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و جامعه آماری این تحقیق نیز مدیران، کارشناسان و کلیه کارکنان صف و ستاد سازمان مورد مطالعه بودند.
نتایج حاصل از این تحقیق با استفاده از آزمون فریدمن و ویلکاکسون نشان می­دهد که به ترتیب بُعد ارتباطی و انسانی (سرمایه فکری) و بُعد ارتباطی و شناختی (سرمایه اجتماعی) بیشترین اثرات را بر عملکرد داشته است.

کلیدواژه‌ها

سرمایه فکری؛ سرمایه اجتماعی؛ سرمایه انسانی؛ سرمایه ساختاری؛ سرمایه رابطهای (ارتباطی)؛ سرمایه شناختی و عملکرد سازمان