تاثیر کیفیت سود بر پیش‌بینی ورشکستگی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی

پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی

مقاله 6، دوره 6، شماره 22، شهریور 1393، صفحه 147-173   

نویسندگان

بیتا مشایخی^{* 1}؛ حمیدرضا گنجی²

¹دانشیار گروه حسابداری،دانشکده مدیریت،دانشگاه تهران

²دانشجوی دکتری حسابداری،دانشکده مدیریت،دانشگاه تهران

چکیده

پیش‌بینی تداوم فعالیت عملیاتی واحدهای اقتصادی در دوره‌های آتی، یکی از عناصر مهم در تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاران بوده و در این میان انتخاب متغیرهای پیش‌بینی کننده همواره به‌عنوان یکی از مسائل چالش برانگیز در ادبیات پیش‌بینی ورشکستگی مطرح بوده است که در راس آن‌ها همواره سود حسابداری و متغیرهای سود‌آوری قرار داشته است. بنابراین کیفیت سود حسابداری از معیارهای با اهمیت در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری در پیش‌بینی ورشکستگی محسوب می‌گردد. این پژوهش سعی بر آن دارد تا با مقایسه توان پیش‌بینی متغیرهای سودآوری شرکت‌هایی با سود باکیفیت و شرکت‌هایی با سود بی کیفیت، اثر کیفیت سود بر کارائی متغیرهای سودآوری در پیش‌بینی ورشکستگی را مورد بررسی قرار دهد. در نمونه‌ای که از بین شرکت‌های حاضر در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید، ابتدا بر اساس آزمون کولموگوروف-اسمیرنوف به بررسی نرمال بودن توزیع پرداخته شده، در ادامه میزان دقت و خطای نوع اول و دوم مدل شبکه عصبی برای دو گروه شرکت‌های با کیفیت سود بالا و پایین بررسی شده و سپس از آزمون t به منظور مقایسه میانگین دو نمونه در سطح اطمینان 95% استفاده گردید. یافته‌ها نشان می‌دهد که دقت پیش‌بینی شبکه عصبی مصنوعی برای شرکت‌های با سود با کیفیت به‌طور معنی داری بیشتر از شرکت‌های با سود بی کیفیت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

سودآوری؛ پیش‌بینی؛ کیفیت سود؛ ورشکستگی و شبکه عصبی

مراجع

 

ابراهیمی کردلر، علی و مهران اعرابی، (1390)، "بررسی کاربرد مدل‌های پیش‌بینی ورشکستگی(آلتمن، فالمر، اسپرینگیت، زیمسکی و شیراتا) در پیش‌بینی نکول تسهیلات اعطایی به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران(مطالعه موردی بانک سپه)"، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، سال 3، ش 12، ص 52-63.

انورخطیبی، سعید و رامین محمدی، (1391)، "بررسی تاثیر ارزش افزوده اقتصادی، کیفیت سود و نسبت‌های اهرمی‌بر ورشکستگی"، دهمین همایش ملی حسابداری ایران، تهران، دانشگاه الزهرا،

ثقفی، علی و مهدی سدیدی، (1386)، "تاثیر محافظه کاری حسابداری بر کیفیت سود و بازده سهام". مطالعات حسابداری، ش 11، ص 18-24.

حجازی، رضوان و شاپور محمدی و زهرا اصلانی و مجید آقاجانی، (1391)، "پیش‌بینی مدیریت سود با استفاده از شبکه عصبی و درخت تصمیم در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 19، شماره 2 ص 31-46.

حقیقت، حمید و محمد معتمد، (1390)، "بررسی رابطه بین نوسان‌پذیری و قابلیت پیش‌بینی سود"، پیشرفت‌های حسابداری، دوره 3، ش 2، ص 65-87.

جبارزاده کنگرلویی سعید و یگانهخدایار و رضا سعیدپور و سلطان اکبر احمدی، (1388)، "بررسی ارتباط بین هموارسازی سود و درماندگی مالی شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران". حسابداری مالی، ش 2، ص 60-80.

دستگیر، محسن و علی حسین زاده و ولی خدادادی و سیدعلی واعظ، (1391)، "کیفیت سود در شرکت‌های درمانده مالی"، پژوهش‌های حسابداری مالی، سال 4، ش 1، شماره پیاپی 11، ص 1- 16.

راعی، رضا و سعید فلاح پور، (1387) "کاربرد ماشین بردار پشتیبان در پیش‌بینی درماندگی مالی شرکت‌ها با استفاده از نسبت‌های مالی". بررسی‌های حسابداری و حسابرسی. ش 53، صص17- 34.

فدایی نژاد، محمد اسماعیل و رسول اسکندری، (1390)، "طراحی و تبیین مدل پیش‌بینی ورشکستگی شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران"، تحقیقات حسابداری، ش 9.

قدرتی، حسن و امیرهادی معنوی مقدم، (1389)،  "بررسی دقت مدل‌های پیش‌بینی ورشکستگی(آلتمن، شیراتا، اهلسون، زمیسکی، اسپرینگیت، سی ای اسکور، فولمر، ژنتیک فرج زاده و ژنتیک مک کی) در بورس اوراق بهادار تهران"، تحقیقات حسابداری، ش 7،

کرمی، غلامرضا و سیدمصطفی سیدحسینی، (1391) "سودمندی اطلاعات حسابداری نسبت به اطلاعات بازار در پیش‌بینی ورشکستگی"، دانش حسابرسی، سال سوم، ش 10، ص 93-116.

کمیجانی، اکبر و جواد سعادت فر، (1385)، "تعیین مدل بهینه احتمال شرطی برای پیش‌بینی ورشکستگی اقتصادی شرکت‌ها در ایران"،نامه مفید، ش 57، ص 3-28.

مشایخی، بیتا و مریم صفری، (1385) "وجه نقد ناشی ازعملیات و مدیریت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران". بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، ش 44، ص 35-54.

مقدم، جواد و اکبر سجادی، (1387). "پیش‌بینی ورشکستگی شرکت‌ها با استفاده از مدل لوجیت"، پژوهشنامه اقتصادی، پژوهشکده امور اقتصادی و دارایی، ش 31.

مکیان، سید نظام الدین و سید محمد تقی المدرسی  و سلیم کریمی تکلو، (1389)، "مقایسه مدل شبکه‌های عصبی مصنوعی با روش‌های رگرسیون لجستیک و تحلیل ممیزی در پیش‌بینی ورشکستگی شرکت‌ها"، مطالعات حسابداری، دوره 10،  ش 2،

Altman, Edward, I, September,(1968),"Financial Ratios, Discriminate Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy", Journal Of Finance, Vol. 23, Nr. 4, PP. 589-609

Bergstresser, D. , & Philippon, T. ,(2006), "CEO Incentives and Earnings Management", Journal of Financial Economics, 80(3), PP. 511-529.

Chin-Fong Tsai; Yen- Jiun Chiou,(2009), "Earnings Management Prediction: A Pilot Study Of Combining Neural Networks And Decision Trees", Expert Systems With Application, 36,PP. 7183-7191.

Dechow, Patricia,(1994), "Accounting Earnings And Cash Flows As Measures Of Firm Performance: The Role Of Accounting Accruals", The Journal Of Accounting And Economics, Vol. 18, No. 1, PP. 3-40.

Dechow, P. M. , R. G. Sloan, and A. P. Sweeney,(1995), "Detecting Earnings Management",The Accounting Review 70(2),PP. 193–226.

Dechow,P. M. ,Kothari S. P. And Watts R. L. ,(1998),"The Relation between Earnings and Cash Flows", Journal of Accounting and Economics, 25(2),PP. 133-168.

Dechow, P. ; Dichev, D. ,(2002),"The Quality Of Accruals And Earnings: The Role of Accrual Estimation Errors", The Accounting Review, Vol 77, PP. 35-59.

Dechow, W. Ge, And C. M. Schrand,(2010),"Understanding Earnings Quality: A Review of the Proxies", Their Determinants and Their Consequences. Journal of Accounting and Economics, Vol, 50. PP. , 344-401.

Dichev Ilia D. A, Tang Vickiwei,(2009), "Earnings Volatility And Earnings Predictability", Journal Of Accounting And Economics ,47,PP. 160–181

Francis, J. , P. Olsson, and K. Schipper,(2006), "Earnings Quality", Foundations and Trends in Accounting, Volume 1, Issue 4.

Garcia Lara, J. M. , Garcia Osma, B. And Neophytou,E. ,(2009), "Earnings Quality In Ex-Post Failed Firms", Accounting And Business Research, 39(2),PP. 119-138.

Graham, J. R. , Harvey, C. R. And Rajgopal, S. ,(2005),"The Economic Implications of Corporate Financial Reporting ", Journal of Accounting and Economics, 40(1-3),PP. 3- 73.

Peasnell,K. V. , Pope P. F. And Young S. ,(2000), "Accrual Management to Meet Earnings Targets: Uk Evidence Pre-And Post-Cadbury", British Accounting Review, 32(4),PP. 415-445.

Rosner,R. L. ,(2003),"Earning Manipulation in Failing Firms’. Contemporary Accounting Research, 20(2),PP. 361-408.

Shumway, Tyler,(2001),"Forecasting Bankruptcy More Accurately: A Simple Hazard Model", Journal of Business. Vol. 74, PP. 101–124.

Wallace N. Davidson Iii. Biao Xie. Weihong Xu. Yixi Ning,(2007), "The Influence of Executive Age, Career Horizon and Incentives on Pre Turnover Earnings Management", J Manage Governance 11,PP. 45-60. Doi10. 1007/ S 10997-007-9015-8.