ارتباط بین اقلام صورت سود و زیان و شاخص های بهره‌وری شرکت‌های نفتی

پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی

مقاله 7، دوره 4، شماره 14، شهریور 1391، صفحه 135-168   

نویسندگان

عباس طالب بیدختی^{* 1}؛ حسن غیاثی²

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران

²دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس

چکیده

تکیه بر شاخص‌های سود و زیانی در مورد ارزیابی عملکرد واحد انتفاعی به تنهایی کافی نیست. از آنجا که بهره‌وری یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی عملکرد مدیریت می‌باشد و ارتقاء و بهبود آن از جمله وظایف مهم مدیران در سازمان‌ها بوده و رشد و بهبود سازمان‌ها در گرو توجه به بهره‌وری می¬باشد، لازم است ارتباط بین شاخص‌های بهره‌وری و سود و زیان تبیین گردد. این تحقیق به دنبال این موضوع است که آیا در شرکت‌های نفتی، بین شاخص‌های بهره‌‌وری نیروی کار و سرمایه، که از شاخص‌های مهم بهره‌وری می‌باشند و اقلام صورت سود زیان رابطه معنی‌داری وجود دارد یا خیر؟ مطالعه انجام شده بر مبنای هدف کاربردی و بر اساس روش پیمایشی و همبستگی می‌باشد. در این راستا با استفاده از تحلیل رگرسیونی و آزمون‌های نرمال بودن، آزمون برازش منحنی، رگرسیون تک متغیره(آزمون فرضیات) و چندمتغیره(روش قدم به قدم)، نوع رابطه بین اقلام صورت سود و زیان(متغیرهای مستقل) و شاخص‌های بهره‌وری کار و سرمایه(متغیر وابسته)، میزان تأثیر هر کدام از این عوامل بر شاخص¬های بهره‌وری کار و سرمایه و تعیین اولویت‌بندی تأثیر این عوامل مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه این آزمو‌ن‌ها بیانگر این است که بین اقلام صورت سود و زیان و شاخص‌های بهره‌وری کار و سرمایه رابطه معناداری وجود دارد؛ اما ارتباط بهره‌وری کار با هر یک از اقلام صورت سود و زیان به‌صورت جداگانه یا در حالت کلی و با استفاده از رگرسیون چند متغیره، نسبت به بهره¬وری سرمایه، نتایج قوی‌تری را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

بهرهوری؛ شاخص بهرهوری نیروی کار؛ شاخص بهره‌وری سرمایه؛ اقلام صورت سود و زیان و شرکتهای نفتی

مراجع

 

آذر، عادل و منصور مؤمنی، (1383)، آمار و کاربرد آن در مدیریت، چاپ هفتم،  تهران، انتشارات سمت.

ابطحی، حسن و بابک کاظمی، (1379)،  بهره‌وری، چاپ دوم، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.

اعتمادی، بهزاد، (1388)، بررسی زیرساخت‌های توسعه، بهره‌وری ونوآوری در کاهش هزینه‌های بنگاه‌ها، مقاله ارائه شده در کنفرانس بین المللی مدیریت بهره­وری و کیفیت در نگرش جهانی شدن. 

امامی میبدی، علی، (1384)، اصول اندازه‌گیری کارآیی و بهره‌وری، چاپ سوم، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.

ایران نژاد پاریزی، مهدی، (1382)، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ ششم، تهران، نشر مدیران.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، گزارش اقتصادی و تراز نامه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سال‌های مختلف.

باقری، افسانه، (1386)، مفاهیم مبهم بهره‌وری، مجله تدبیر، شماره 173: 51-42.

خاکی، غلامرضا، (1379)، ارزش افزوده راهی برای اندازه‌گیری بهره‌وری، چاپ سوم، تهران، مؤسسه مطالعات وبرنامه‌ریزی آموزشی.

خاکی، غلامرضا، (1384)، مدیریت بهره‌وری(تجزیه و تحلیل آن در سازمان)، چاپ سوم، تهران، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.

دوست محمدیان، حمید، (1387)، بررسی مدل‌های اندازه‌گیری بهره‌وری و ارائه مدل مناسب برای شرکت نفت و گاز پارس، ماهنامه تازه‌های انرژی، شماره 3، سال اول، نیمه دوم آبان: 65-61.

دلاور، علی، (1376)، مبانی نظری و علمی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات ارسباران.

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، (1383)، قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران.

سازمان ملی بهره‌وری ایران، (1376)، راهنمای اندازه‌گیری و تحلیل بهره‌وری در واحد های صنعتی، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات بصیر.

طاهری، شهنام، (1384)، بهره‌وری و تجزیه و تحلیل آن در سازمان‌ها، چاپ دوم،  تهران، نشر هستان.

گروه‌ای، بهرام، (1380)، تأملی بر بهره‌وری و مباحث نظری مرتبط با آن، چاپ دوم، تهران، نشر رمز.

مدنی، باقر، (1378)، موانع توسعه اقتصادی ایران در مقایسه با ژاپن، چاپ دوم، تهران، نشر نی.

مسعودی، قاسم، (1378)، اندازه‌گیری و تحلیل بهره‌وری در مجتمع پتروشیمی شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مهندسی صنایع، دانشگاه علم وصنعت.

مؤمنی، منصور، (1386)، تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS، چاپ اول، تهران،  انتشارات کتاب نو.

میرترابی، سعید، (1386)، مسائل نفت ایران، چاپ سوم، تهران، نشر قومس.

نرج آبادیان، غلامحسین، (1378)، بررسی و تحلیل بهره‌وری در صنعت لاستیک، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مهندسی صنایع، دانشگاه علوم وفنون مازندران.

نوروش، ایرج و بیتا مشایخی، (1383)، سودمندی ارزش افزوده در پیش‌بینی سود حسابداری، بررسی‌‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 36، سال چهارم: 108-.95.

 

APO(2006), "Asia _ Pacific Productivity Data & Analysis" ,Belkaoui.

Ahmed, Riahi(1993), "Accounting Theory", Thirth Edition

Bloom, nick(2010), "Work Wife Balance, Management and Productivity", The Economic and Social Research Council and the Advanced Institute of Management Research, PP. 48-69.

Bouckart, Geert(2003), "Measurement and Meaningful Management" , Public Productivity & Management Review, Vol. XVII, NO. 1, Fall, pp. 71-87.

Bouckart, Geert(1990), "the history of the productivity Movement", public productivity & management Review, PP. 53-89.

 Department of Energy(2005), "How to Measure performance-A Handbook of Techniques and Tool`s", U.S. Department of Energy, Oct.

Drucker, Peter(1980), "The Practice of Management", Harper & Row, NewyorK, PP. 14.

Halachmi, Arie(2000), "Strategic Management for Productivity". Handbook of strategic Management.New York: Marcell Dekker. PP. 1-47.

Kendrick, James(1993), "Productivity trends, capital and labour", Review of Economics and Statistics, pp. 248-257.

Kim, Eil,(2007), "The Impact of Family Ownership and Capital Structures on Productivity Performance of Korean Manufacturing Firms", Journal of the Japanese and International Economies, 29, pp. 1-25.

Kraines, Gerald(2001) , "How  to strengthen productivity through sound managemential leadership", Accountability leadership , Franklin Lakes, NJ, USA, Career Press, Incorporated , 21, pp. 48-61.

 Michael, Quinna and Stephen Rubb(2009), "The importance of education-occupation matching on wages and productivity in developing countries, Mexico", s Labor Market, pp.83-96.

Prokopenko, Joseph (2004), "Productivity Management", A Practical Handbook, ILO.

Siddik, Rabiyath(2010), "General Concepts and Computation Methods of Efficiency, Centre for Economic Studies and Planning", Jawaharlal Nehru University, September  , Available at SSRN: http://ssrn.com

Sink, Sccot(1985), "Productivity Management", John Willy & Sons, PP. 54.

Shetty, vk(1995), "Managements Role in Declining Productivity", California Management Review, Vol.25, No.1, pp.33.