بررسی نقش شبکه های اجتماعی مجازی برسرمایه اجتماعی

فصلنامه فرهنگ ارتباطات(علمی و ترویجی )

مقاله 8، دوره 2، شماره 6، شهریور 1391، صفحه 181-209   

نویسندگان

غلامرضا اذری¹؛ تابان امیدوار²

¹عضو هیات علمی گروه ارتباطات و استادیار دانشگاه ازاد تهران مرکز

²کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی

چکیده

پژوهش جاری با هدف بررسی نقش شبکه¬های اجتماعی مجازی بر سرمایه اجتماعی با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. در این تحقیق منظور از سرمایه اجتماعی، سرمایه اجتماعی حاصل از تعامل و ارتباط در فضای مجازی است. از سوی دیگر این مطالعه به بررسی سرمایه اجتماعی در دو گروه کاربران اینترنت یعنی آنهایی که عضوشبکه اجتماعی فیس¬بوک هستند و آنهایی که عضو شبکه اجتماعی فیس¬بوک نیستند نیز پرداخته است. سرمایه اجتماعی با تلفیق دیدگاههای بوردیو، کلمن، پاتنام، فوکویاما و رویکرد سرمایه اجتماعی شبکه با مولفه¬های حمایت اجتماعی و اعتماد اجتماعی عملیاتی شده است. نمونه‌گیری با استفاده از روشهای خوشه¬ای¬، تصادفی و سیستماتیک با حجم نمونه 384 نفر از کاربران اینترنت ساکن شهر تهران با ضابطه سنی 15 تا 54 سال صورت پذیرفت و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسش نامه استفاده شد. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهند میزان سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی در دو گروه مورد مطالعه تفاوت معناداری دارد. از سوی دیگر تفاوت معناداری بین میزان اعتماد به فضای مجازی در دو گروه مورد مطالعه مشاهده نشده است. بین اندازۀ شبکه کاربر در فیس¬بوک، میزان ارتباط با دیگران در فیس¬بوک و میزان استفاده از خدمات و امکانات فیس بوک و سرمایه اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. بین میزان استفاده از فیس¬بوک، تجانس دوستان کاربر در فیس¬بوک و سرمایه اجتماعی رابطه معنا داری مشاهده نشده است. نتایج بدست آمده از رگرسیون چند متغیره نشان می¬دهد که میزان ارتباط با دیگران بیشترین تأثیر را بر سرمایه اجتماعی در این تحقیق داشته است.

کلیدواژه‌ها

شبکه‌های اجتماعی مجازی؛ فضای مجازی؛ سرمایه اجتماعی؛ اعتماد اجتماعی؛ حمایت اجتماعی