بررسی مقایسه ای بی طرفی در انتشار اخبار ایران در شبکه های بی بی سی فارسی، من و تو، تلویزیون سراسری و شبکه خبرایران

فصلنامه فرهنگ ارتباطات(علمی و ترویجی )

مقاله 6، دوره 2، شماره 5، خرداد 1391، صفحه 107-135   

نویسندگان

اکبر نصر الهی¹؛ سمانه سلطانی پور²

¹عضو هیات علمی گروه ارتباطات و استادیار دانشگاه ازاد تهران مرکز

²کارشناس ارشد علوم ارتباطات

چکیده

در این تحقیق، محققّان به بررسی مقایسهای بیطرفی در انتشار اخبار ایران در شبکههای بیبیسی فارسی، من و تو، تلویزیون ‌سراسری و شبکه‌ خبر‌ ایران در سه ماه پایانی سال 1389 پرداخته‌اند. مساله اصلی پژوهش این است که بی‌طرفی در انتشار اخبار ایران در دو شبکه خبری داخلی شامل شبکه ‌خبر و کانال ‌یک‌ تلویزیون ‌ایران و دو شبکه فارسی زبان خارج از کشور شامل بی‌بی‌سی ‌فارسی و اتاق‌ خبر‌ من ‌و ‌تو چگونه است؟ برای پاسخ به این سوال، 217 خبر شبکه‌های مذکور با استفاده از روش تحلیل‌محتوا بررسی و مقایسه شده است. حجم نمونه مورد بررسی با استفاده از روش نمونه‌گیری‌ هدفمند 18 روز آماری است. برای سنجش بی‌طرفی، 16 متغیر از جمله میزان انعکاس نظرات طرفین ماجرا، دعوت از طرفین، استفاده از اصطلاحات و صفات ‌‌‌‌‌ارزشی، دلایل و نتایج، صحنه و ... مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بیش از 80 درصد اخبار شبکه‌ خبر و کانال ‌یک ‌تلویزیون ‌ایران به انعکاس نظرات گروه‌های موافق اختصاص داشته، نیمی از اخبار اتاق‌ خبر‌ من ‌و‌ تو نیز به انعکاس نظر گروه‌های مخالف و بیشتر اخبار بی‌بی‌سی فارسی به انعکاس نظرات هر دو طرف ماجرا و گروه‌های بی‌طرف اختصاص داشته است. صفات ارزشی مثبت و منفی در تمام شبکه‌ها، مورد استفاده قرار گرفته است و بر این اساس، استفاده از صفات ارزشی مثبت در دو شبکه داخلی بیشتر از بی‌بی‌سی ‌فارسی و اتاق‌ خبر و استفاده از صفات منفی در اتاق‌ خبر و شبکه‌ خبر بیش از دو شبکه دیگر است. بی‌بی‌سی ‌فارسی بیشتر از سایر شبکه‌های مورد بررسی از صفات خنثی استفاده کرده است. بر خلاف شبکه‌ خبر و کانال‌ یک‌ تلویزیون ‌ایران که ارائه سابقه خبر در این شبکه‌ها مورد توجّه چندانی قرار نگرفته، ارائه سابقه به‌خصوص سابقه غیر‌همسو در بی‌بی‌سی ‌فارسی و اتاق‌ خبر‌من ‌و‌ تو مورد توجه بوده است. در مجموع، بی‌بی‌سی ‌فارسی در بین شبکه‌های مورد بررسی دارای بیشترین میزان بی‌طرفی و رعایت تعادل در اخبار است و القای ‌بی‌طرفی در بین شبکه‌ها دارای تفاوت معناداری نیست و چندان مورد توجه قرار نگرفته است.

کلیدواژه‌ها

اخبار؛ بی‌طرفی؛ القای ‌بی‌طرفی؛ شبکه‌ خبر؛ بی‌بی‌سی‌ فارسی؛ کانال ‌یک‌ تلویزیون ‌ایران؛ اتاق ‌خبر‌ من ‌و ‌تو