تحلیل عوامل موثر بر بهره وری کل عوامل تولید: مطالعه موردی صنایع منتخب داروسازی ایران

اقتصاد مالی

مقاله 7، دوره 4، شماره 12، آذر 1389، صفحه 117-142   

نویسندگان

علیرضا امینی¹؛ سعید ذوالفقاری²

¹استادیار دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

²مدیر منابع انسانی شرکت صنایع شیمیایی و دارویی ارسطو و دارو سازس ارسطو داروسازی آوه

چکیده

در این مطالعه، عوامل مؤثر بر بهره وری کل عوامل(TFP) با تأکید بر شاخص های سرمایه انسانی، فن آوری و مدیریت در 20 صنعت منتخب داروسازی کشور در دوره 1386-1379 بررسی شده است. بهره وری کل عوامل از روش دیویژیا اندازه گیری و عوامل مؤثر بر آن با استفاده از تکنیک پنل دیتا شناسایی شده است. عوامل مؤثر بر بهره وری کل عوامل در الگوی تخمین زده شده عبارتند از: درصد شاغلان دارای آموزش عالی (آموزش رسمی)، سرانه هزینه های آموزشی بنگاه (آموزش غیررسمی) ، سرمایه تحقیق و توسعه، ارزش ستانده، تعداد تجمعی محصولات جدید، نسبت هزینه های تبلیغات و بازاریابی بر ارزش ستانده بنگاه و نرخ بهره برداری از ظرفیت. نتایج مطالعه بیانگر تأثیر مثبت و معنا دار متغیرهای: درصد شاغلان دارای آموزش عالی، سرانه هزینه های آموزشی بنگاه، سرمایه تحقیق و توسعه، ارزش ستانده و نرخ بهره برداری از ظرفیت بر بهره وری کل عوامل و تأثیر منفی تعداد تجمعی محصولات جدید و نسبت هزینه های تبلیغات و بازاریابی بر ارزش ستانده بنگاه می باشد. در بین عوامل ذکر شده، درصد شاغلان دارای آموزش عالی، مقیاس تولید بنگاه و نرخ بهره برداری از ظرفیت بیشترین تاثیر را در ارتقای بهره وری کل عوامل داشته اند.

کلیدواژه‌ها

بهره‌وری کل عوامل، سرمایه انسانی، فناوری و مقیاس تولید بنگاه. طبقه بندی JEL: D24؛ J24؛ O33

مراجع

 

1.           ابطحی، حسین.(1382). بهره‌وری. انتشارات مطالعات و پژوهشهای بازرگانی. چاپ چهارم.

2.           اشرف زاده، حمیدرضا.مهرگان، نادر.(1387). اقتصادسنجی پانل دیتا. موسسه تحقیقات تعاون، دانشگاه تهران.

3.           امامی میبدی، علی.(1379). کتاب اصول اندازه گیری کارایی و بهره وری. موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی.

4.      امینی، علیرضا. ازوجی علاءالدین. (1389). تحلیل رابطه بین بهره وری کل عوامل و قیمت تولید کننده در اقتصاد ایران. اولین همایش کاهش قیمت تمام شده، موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی.

5.           امینی، علیرضا و همکاران.(1388). طرح تدوین گزارش عملکرد بهره وری اقتصاد ایران در دوره 1375-1385، مرکز ملی بهره وری ایران.

6.      امینی، علیرضا. مصلی،شهرام.( (1386). اندازه گیری و تحلیل عوامل موثر بر بهره وری کل عوامل تولید با تأکید بر سرمایه انسانی(مطالعه موردی کارگاههای بزرگ صنعتی ایران). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده اقتصاد و حسابداری.

7.      امینی، علیرضا.(1385). برآورد مقدماتی سرمایه تحقیق و توسعه دولتی در اقتصاد ایران در دوره 1347-1383. دفتر برنامه ریزی و مدیریت اقتصاد کلان، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.

8.           بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. جداول حسابهای ملی ایران. بازه زمانی 1378 الی 1386. اداره حسابهای ملی ایران.

9.           تحصیری، علیرضا.(1387). مقاله قیمت گذاری در صنعت داروسازی کشور. مجله رازی، شماره3.

10.    توکلی، اکبر، آذربایجانی، کریم، شهریار پورعلی(1379)، اندازه گیری و تجزیه تحلیل بهره وری عوامل تولید در گروه های صنایع ایران، مجله برنامه و بودجه، شماره ۵۲ و ۵۳.

11.        خاکی، غلامرضا.(1379).ارزش افزوده راهی برای اندازه گیری بهره وری. موسسه مطالعات و برنامه ریزی آموزشی.سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران.

12.        سازمان بورس اوراق بهادار ایران، صورتهای مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. بازه زمانی 1378 الی 1387، مرکز آمار و اطلاع رسانی.

13.    عاطفی، محمد رضا.(1387). طرح پژوهشی بهره وری کل عوامل تولید و عوامل تأثیرگذار بر آن در صنایع منتخب خودروسازی کشور. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، شماره 519/ب/87.

14.    عقیقی، منصوره. کیمیاگری، محمد. (1386). بررسی تاثیر شاخص های جزئی عملکرد بر بهره وری کل عوامل تولید (TFP) در شرکت نفت فلات قاره ایران. فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، سال سیزدهم، شماره 40.

15.       Brooks, K. & Nafukho, F. M. (2006). Human resource development, social capital, and emotional intelligence: Any link to productivity?

16.       Coleman, J. (1990), Foundations of Social Theory, Cambridge: Harvard University Press.

17.       Cororaton, C. B (2002), "Total Factor Productivity In the Philippines", Philippine Institute for Development Studies.

18.       Federal Reserve Bank of New York & University at Buffalo.(2007). Is the United States Losing Its Productivity Advantage?, September 2007  Volume 13, Number 8.

19.       Howitt, Pete. Brown University.(2004). Endogenous Growth, Productivity and Economic Policy. A Progress Report.International Productivity Monitor. Number 8, spring 2004.

20.       Lopez, E, Requena, B F, Serrano, G,(2006). Human Capital Threshold effects in the Internationalization-Productivity Growth Relationship-Evidence Spanish Regions. Paper to be Presented in ETSG Annual Conference, Vienna, 6-9.

21.       Lucia Foster, John Haltiwange , Chad Syverson. (2009). The Slow Growth of New Plants: Learning about Demand?.The American Economic Review.

22.       Lucia Foster, John Haltiwange, Chad Syverson. (2008). Reallocation, Firm Turnover, and Efficiency: ion on Productivity or Profitability?. The American Economic Review.

23.       Pradhan, Jaya Prakash,(2004), FDI spillovers and local productivity growth: evidence Indian pharmaceutical industry, Jawaharlal Nehru University, MPRA Paper No. 1708.

24.       Romer, David. (2001). Advanced macroeconomics. 2rd Edition. Publisher McGraw-Hill Education – Europe.

25.       Takanobu Nakajima,`Koji Nomura & Toshiyuki Matsuura.(2004). Total Factor Productivity Growth, Journal Of Economic Coorperation, Vol.28(3) .

26.       Tom Lee, S-Y. (2003), " Information and Communications Technology (ICT) and Spillover: A Panel Analysis", Department of Information  Systems, National University of Singapore.

27.       Triplett,J.E and Bosworth.B. P(2004), Productivity in the U.S.  Services Sector, New Sources of  Economic Growth,The Brookings Institution