بررسی و تحلیل اضداد در دو تفسیر مجمع البیان و روض الجنان

لسان صدق

مقاله 3، دوره 1، شماره 2، آذر 1391، صفحه 36-56   

نویسندگان

محسن قاسم پور¹؛ مرضیه صالح پور²

¹دانشیار دانشگاه کاشان

²کارشناس علوم قرآن و حدیث

چکیده

اضداد یکی از انواع روابط معنایی بین الفاظ و از مباحث لغوی است که در متون تفسیری و در ذیل مباحث ادبی مورد توجه مفسران قرار گرفته است. این مقاله بر آن است که پدیدة اضداد در تفسیر مجمع¬البیان و روض¬الجنان را، بنا به جایگاه ویژة مباحث لغوی در این دو تفسیر، مورد کندوکاو قرار دهد. از این رو با نگاهی به پیشینة اضداد و اشاره به دیدگاه¬های موافقان و مخالفان، اضداد در علوم قرآن و جایگاهش در مجمع¬البیان و روض¬الجنان را مورد ارزیابی قرار داده است. رهاورد این پژوهش، معطوف به این حقیقت است که طبرسی و ابو¬الفتوح با پذیرش وجود کلمات اضداد در قرآن، در تفسیر آیاتی که این کلمات در آن¬ها به کار رفته¬اند، از معانی متضادشان بهره برده¬اند.

کلیدواژه‌ها

تفسیر؛ مجمع‌البیان؛ روض‌الجنان؛ لغت؛ اضداد