تعبیر رجالی ثقه معنای لغوی یا اصطلاحی؟

لسان صدق

مقاله 4، دوره 1، شماره 2، آذر 1391، صفحه 27-76   

نویسندگان

بدالهادی فقهی‌زاده¹؛ زهرا عمّاری اله‌یاری²

¹دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

²کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

چکیده

عتبار توثیقات موجود در اصول متقدّم و متأخّر رجالی شیعه به سبب عدم تدوین آنهاا در زمان حضور راویان، با شبهۀ حدسی بودن مواجه است که بر فرض قبول آن، باب علم توثیق "منسدّ" خواهد شد و عملاً بسیاری از روایات، از دایرۀ حجّیت و اعتبار بیرون خواهند رفت؛ حال آنکه با تکیه بر مبنای وثوق و اطمینان به آراء رجالی و اعتماد به قرائن، راویان بسیاری حتّی از سوی رجالیان متأخر قابلیّت توثیق می‌یابند. یکی از این قرائن،‌ توجّه به کاربرد واژۀ رجالی "ثقه" و معنای مستفاد از آن در توثیقات رجالی است که خود نشانۀ حصول اطمینان به راوی نزد رجالیان است؛‌ آنچه مبنای دقیق اعتبار توثیقات رجالی است؛ زیرا واژۀ "ثقه" در تعبیر رجالیان به معنای لغوی یعنی "مورد وثوق و اطمینان بودن راوی" به کار رفته است؛ نه معنای اصطلاحی آن که مشتمل بر مفهوم"عادل ضابط امامی" است. با اذعان به این معنا، پذیرش روایات راویان ثقه به سبب مورد اطمینان بودن آنان است و این امری است که در دورۀ متأخّر نیز می‌توان با توجّه به قرائن و شواهد گوناگون به آن دست یافت.

کلیدواژه‌ها

ثقة؛ ‌ توثیقات رجالی؛ توثیقات متأخّران و اعتبار روایات