بررسی کارکرد تقویمی اگو در پدیدار شناسی استعلایی هوسرل

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 1، دوره 1، شماره 4، دی 1391، صفحه 1-22   

نویسندگان

عباس یزدانی¹؛ مهدی پاک نهاد²

¹عضو هئیت علمی گروه فلسفه دانشگاه تهران

²کارشناس ارشد فلسفه دین دانشگاه تهران

چکیده

بخش عمده ای از تلاش های هوسرل در توصیف نحوه عملکرد آگاهی، به بحث اگو و چگونگی کارکرد تقویمی آن اختصاص یافته است. هدف این نوشتار این است که نقش اگو در پدیدارشناسی استعلایی هوسرل و جایگاه محوری آن به عنوان «قطب این¬همان اعیان آگاهی» بازخوانی و بررسی شود. از طریق مطالعه¬ی سیر تطور و تکامل مفهوم اگو در اندیشه هوسرل و با توصیف و تحلیل دیدگاه وی در مورد نقش و کارکرد اگو، ویژگی تقویمی آن به بحث گذارده خواهد شد. ادعای این مقاله این است که اگرچه هوسرل همواره خود را یک دکارتی می دانست، اما نقدی که بر تلقی دکارتی «اگو» دارد روشنگر تمایز پدیدارشناسی استعلایی وی از فلسفه «واقع گرایی استعلایی» دکارت است. در پایان این نوشتار، نتیجه گرفته می شود که هوسرل با انتقال پدیدارشناسی خود از رویکرد «ماهوی» به رویکرد «استعلایی» از طریق کارکرد تقویمی اگو، به ذهنیت استعلایی به عنوان منشأ هر معنا و برسازنده جهان عینی دست می یابد. وی اگو استعلایی را در حکم زیرنهادی برای عادات، باورها و کنش¬های هر شخص دانسته و آن را تنها شرط امکان فهم جهان می داند.

کلیدواژه‌ها

هوسرل؛ پدیدارشناسی استعلایی؛ اگو؛ آگاهی؛ فروکاست