فلسفه تربیت بدنی با رویکرد اسلامی

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 7، دوره 1، شماره 4، دی 1391، صفحه 121-142   

نویسندگان

باقر گرگین¹؛ عبدالحسین خسرو پناه²

¹دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اصفهان

²دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

جایگاهی که در معارف اسلامی اعم از قرآن و سنت و تحلیل‌های اندیشمندان و فیلسوفان مسلمان، برای تربیت‌بدنی در نظر گرفته می‌شود، فلسفۀ تربیت‌بدنی در مبانی اسلامی را سامان می‌بخشد. هر کدام از مکتب‌های فکریِ غرب برای تربیت‌بدنی هدف و فلسفه‌ای خاص در نظر گرفته‌اند و با توجه به رکن‌های فلسفۀ خود به تبیین جایگاه این مسئله پرداخته‌اند. مهم‌ترین مقوم این نظریه‌پردازی‌ها این است که نقش تربیت‌بدنی در زندگی انسان، با تکیه بر نظریه‌ای فلسفی شکل می‌گیرد و از نظم و پیوستگی قابل‌توجهی برخوردار است. اما در مکتب فکری اسلام تا به امروز چنین اقدامی صورت نپذیرفته است. تا کنون جز پژوهش‌هایی پراکنده در دست نداریم که به بیان برخی کارکردهای ورزش می‌پردازد که در تأمین هدف زندگی انسان نقش‌آفرینی می‌کند. بنابراین ضروری می‌نماید در این حوزه نظریه‌پردازی پرداخته شود و بنیانی پدید آید که بتوان با تکیه بر آن به تشریح کارکردهای تربیت‌بدنی در زندگی الاهی انسان پرداخت. محور تشکیل‌دهندۀ نظریۀ این پژوهش را این مطلب تشکیل می‌دهد که با توجه به منابع اسلامی، در تربیت‌بدنی لازم است فرایندی آموزشی، تربیتی صورت پذیرد که به‌واسطۀ کسب و پردازش مهارت‌های حرکتی و دانش علمی، ذهن و جسم انسان را درگیر فعالیت کند و موجبات تسلط روح بر نفس را فراهم آورد و منجر به پرورش و رشد استعدادهای جسمانی و نفسانی او ‌شود و فرد را در راه رسیدن به کمالِ مطلوب خود یاری ‌کند.

کلیدواژه‌ها

تربیت‌بدنی؛ کارکردها؛ فلسفه؛ فلسفۀ مضاف؛ کمال انسانی؛ قرآن؛ سنت