بررسی سبک تکرار در اشعار طالب آملی

مطالعات نقد ادبی

مقاله 4، دوره 7، شماره 26، فروردین 1391، صفحه 80-101   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

ابراهیم ابراهیم تبار

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی بابل

چکیده

دوره صفویه یکی از ادوار مهّم ادبی ایران به شمار می رود، در این دوره، اشعار زیادی از طبع باریک‌اندیشان خیال‌پرور تراوش کرده، که از هر حیث قابل مطالعه می باشد. یکی از موضوعات مهّم ادبی، که قابل بحث و بررسی است، مسأله تکرار است. تکرار یکی از ویژگی های شعر در همه سبک ها بوده، که از قدیم‌الایام، مورد توجه گویندگان و نویسندگان پارسی زبان قرار گرفته است؛ البته تکرار در سبک هندی به مراتب بیشتر از سبک‌های شعری دیگر به چشم می‌خورد و جزء مختصات این سبک محسوب می‌گردد. به یقین می توان گفت که هیچ شاعری را در این عهد نمی‌توان یافت که گرد و غبار تکرار بر دامان آثارش ننشسته باشد، در میان شعرای عهد صفوی دو سه تن هستند که به کثرت شعر مشهورند، طالب آملی از جملة آنهاست، وی از ذوق خلّاق و استعداد بی‌نظیر خدادادی برخوردار است، امّا این امر مانع از آن نشده، که عندلیب گلشن آمل، از چنبر تکرار رهایی یافته باشد؛ در ادامه، این سوال مطرح می شود که آیا تکرار در اشعار طالب آملی آن قدر گسترده و زیاد است که بتوان آن را جزء ویژگی سبکی شعرش به شمار آورد؟ با بررسی‌هایی که در دیوان اشعار طالب به عمل آمده، می‌توان بیان کرد که گونه‌های مختلف تکرار لفظی از قبیل؛ تکرار قافیه و ردیف و حتی تکرار مصاریع در اشعار شعرای هندی، به ویژه در دیوان طالب بسامد بیشتری دارد؛ این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی به بررسی انواع تکرار لفظی موجود، در اشعار طالب می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

طالب؛ شعر؛ قافیه؛ ردیف؛ تکرار