بررسی تطبیقی ازهار گلشن با گلشن راز شیخ محمود شبستری

مطالعات نقد ادبی

مقاله 2، دوره 6، شماره 23، شهریور 1390، صفحه 23-45   

نویسندگان

علی اصغر حلبی¹؛ مهناز میرزا مهدی اصفهانی²

¹عضو ھیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تھران مرکزی

²دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسDمی واحد تھران مرکزی

چکیده

شیخ محمود شبستری – شاعر ، قرن 7و8 ﻫ.ﻘ – در مثنوی گلشن راز و شیخ شهاب الدین ابراهیم گلشنی – شاعراستانبولی قرن 9و10 ﻫ.ﻘ – در مثنوی ازهار گلشن به نظام عرفانی «وحدت وجود» تاکید داشته اند . درحقیقت این دو شاعر مثنوی خویش را بر پایه مباحث حکیمانه فلسفی استوار گردانیده و آن را با مراحل سیر و سلوک قلبی عرفا مطابقت داده و به آن آهنگی یگانه بخشیده اند ،آنان برهان و عرفان را در پرتو معارف قرآنی در یک هیأت وحدانی در قالب نظم و به زبان رمز بیان داشته اند. در این مقاله ابتدا ضمن معرفی اجمالی دو اثر از تأثیر وتأثر شاعران از یکدیگر سخن به میان آمده و سپس دیدگاه های مشترک هر دو شیخ در دو بعد صوری و معنوی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است و درحد امکان تمامی مضامین مشابه جمع آوری شده به انضمام آن در باب اصطلاحات عرفانی همچون وحدت وجود ،تجلی،فنا و بقا توضیحاتی ارائه گردیده است ،که برای نفوذ به اندیشه ها و حل دشواریها و ابهام ابیات مثنوی هردو شیخ مفید است .

کلیدواژه‌ها

وحدت وجود؛ شیخ شبستری؛ گلشن راز؛ شیخ گلشنی؛ ازهار گلشن