بررسی ویژگی های سبکی و تحلیل محتوایی شعر سپیده کاشانی (1313-1371)

مطالعات نقد ادبی

مقاله 3، دوره 6، شماره 22، فروردین 1390، صفحه 36-57   

نویسنده

محمود صادق زاده

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد

چکیده

سپیده کاشانی از شاعران متعهد انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی به شمار می رود که زندگی،اشعار و اندیشه های وی به لحاظ بیان مضمون های دینی،انقلابی،ادبیّات پایداری و دفاع مقدّس و بازتاب روی دادهای انقلاب اسلامی و جبهه و جنگ قابل توجّه و بررسی است.در این جستار،ضمن معرّفی سپیده و آثارش کوشش می شود،ابتدا،دوران شاعری اش و پس از آن ویژگی های سبکی وی از جنبه های:قالب های شعری و مختصّات بیانی و ادبی تحلیل و بررسی و سپس به تحلیل محتوایی و بررسی مضمون ها و درون مایه های اشعارش پرداخته شود. آثار ادبی سپیده بیشتر منظوم است که به همراه تنها اثر منثورش منتشر شده است.هر چند،سبک شعر سپیده بیشتر کلاسیک نو است،اشعار وی هم به قالب های سنّتی است و هم به شیوه ی نیمایی.دوران شاعری سپیده به دو مرحله ی پیش از انقلاب و پس از انقلاب تقسیم می شود و حوادث سیاسی،اجتماعی هر دو دوره،به ویژه دوره ی دوم، در آثارش تأثیر زیادی می گذارد. سپیده بیشتر شاعر زمان خود است و در خدمت انقلاب،دفاع مقدّس و ارزش های اسلامی.شعر وی هرچند،اغلب به لحاظ پیام رسانی و بیان مضمون ها و درون مایه ها اهمیّت دارد،با این حال برخلاف بیشتر شعر شاعران انقلاب از صورخیال و زیبایی ها ی سخن نیز برخوردار است. مهم ترین مضمون ها و درو ن مایه های شعر سپیده عبارتند از:غفلت ستیزی و دعوت به بیداری،انتظار موعود،حماسه ی حسینی،شهادت و شهید،ادبیّات پایداری و جبهه و جنگ،آموزه های دینی،قسط و عدل،مدح و منقبت پیامبر و ائمّه،ستایش شخصیّت های دینی،انقلابی و ادبی،سوگ سروده ها،مفهوم زندگی و مرگ و .... این موارد،با تجزیه و تحلیل آثار،زندگی و اندیشه های سپیده و با بهره جستن از پژوهش ها و نوشته های پراکنده در این زمینه، تحقیق و بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها

ادبیّات دینی و پایداری؛ انقلاب اسلامی و دفاع مقدّس؛ سپیده کاشانی؛ قالب های شعر؛ سوگ سروده