انتخاب عناوین تازی و تالیف کتب عربی و فارسی در ایران

مطالعات نقد ادبی

مقاله 5، دوره 5، شماره 21، اسفند 1389، صفحه 75-87   

نویسنده

خورشید نوروزی

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری

چکیده

تاثیر نفوذ و گسترش آیین اسلام بر ایران و آثار اندیشمندان ایرانی (تالیف و ترجمه)، واقعیتی انکارناپذیر است. از این رو علاوه بر آثاری با عناوین و متن فارسی از جمله حماسه های ملی و تاریخی و منظومه های غنایی، آثار بسیاری نیز با عنوان تازی و متن فارسی و حتی با عنوان و متن عربی به رشته تحریر و ترجمه درآمد. در قرون اولیه، به سبب مشکل بودن زبان پهلوی، با حمایت و تشویق حکام عرب، آثار فراوانی توسط علمای ایرانی، در حوزه موضوعات علمی، دینی، فلسفی و کلامی، به زبان تازی، زبان رسمی و علمی دنیای اسلام، تالیف و ترجمه شد. از اواخر قرن چهارم و پنجم به بعد، با رسمی شدن فارسی دری و ترغیب بزرگان و امیران ایرانی به پارسی نویسی، آثاری به زبان فارسی اما با عنوان تازی، در حوزه های مختلف علوم بلاغی، حکمی و عرفانی، به نگارش درآمد. استفاده از زبان عربی، چه برای متن و چه برای نامگذاری کتاب، پس از عصر مشروطه (ادبیات معاصر) به جز در مواردی نادر از جمله تفاسیر قرآنی و برخی کتب بلاغی، رسمی بر افتاده تلقی گردید و از آن پس مولفان استفاده از متون فارسی با اسامی فارسی را مبنای تالیفات خود قرار داده اند.

کلیدواژه‌ها

آثار تالیفی؛ عناوین تازی؛ عناوین فارسی؛ ادبیات ایران