نگاهی به برخی علل و عوامل قانون گریزی در دوره مشروطه

مطالعات نقد ادبی

مقاله 17، دوره 5، شماره 20، آذر 1389، صفحه 192-222   

نویسنده

طهمورث شیری

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

از مهمترین ضروریات زندگی در جوامع امروزی، التزام آحاد جامعه به قوانین اجتماعی است. قوانین اجتماعی به عنوان هدایت کننده اعمال و رفتار اجتماعی از مهمترین گونه های هنجاری محسوب می شوند. از یک سده پیش به این سو، لزوم تبعیت همگان از قانون، توسط تعدادی از روشنفکران ایرانی مطرح شد ولی هنوز جامعه ایران از نهادینه شدن قانون در ساختار روابط اجتماعی رنج می برد. مقاله حاضر، ضمن تشریح محدوده های مطالعاتی موضوع، به برخی علل و عوامل تاریخی – اجتماعی مؤثر بر قانون گریزی در جامعه ایران اشاره می کند. از عمده ترین علل می توان به وابستگی قوانین به حکومت، تغایر و گاه ستیز عرف و شرع در تدوین قوانین، وجود تقدیرگرایی بین ایرانیان و تنوع شیوه های تولید اجتماعی اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

قانون؛ قانون گریزی؛ شیوه های تولید اجتماعی؛ ترمیم قانون؛ عرف و شرع؛ حکومت مقتدر؛ استبداد تاریخی