«حجاب رینی» و «حجاب غینی» در کشف‌المحجوب هجویری

مطالعات نقد ادبی

مقاله 6، دوره 4، شماره 15، شهریور 1388، صفحه 123-140   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فرزاد جعفری

محقّق و مدرس دانشگاه آزاد تهران مرکزی

چکیده

«کشف¬المحجوب هجویری از امّهات آثار عرفانی است که هم از نظر سبک نوشتار و ساختار آن و هم از حیث موضوع و محتوا سرمشقی برای آفرینش کتب عرفانی پس از خود بوده است. یکی از اصطلاحات عرفانی بنیادین این کتاب «حجاب» است؛ هجویری می‌کوشد تا با تقسیم‌بندی دقیق آن به دو نوع: 1ـ حجاب رینی (= ذاتی) 2ـ حجاب غینی (= صفتی)، با شواهد قرآنی به توضیح آنها بپردازد. وی هدف خود را از تألیف این اثر، کشف (= پیدا کردن، بیان و برداشتن) این حجاب‌ها می‌داند. البتّه معتقد است که حجاب رینی که حجاب کفر و ضلالت است، با جهد بنده زدودنی نیست؛ بلکه به توفیق و کیمیاگری حق تعالی ازبین می‌رود. امّا حجاب غینی ،که حجاب غفلت و بی‌خبری است، به مدد استغفار برداشته می‌شود؛ ولی وقوف بنده بر این حجاب‌ها و سعی در برداشتن آنها او را به قرب و لقای حق تعالی می‌رساند.

کلیدواژه‌ها

عرفان و تصوّف؛ هجویری؛ کشف؛ حجاب رینی؛ حجاب غینی