سقراط سوفسطایی

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 1، دوره 1، شماره 3، آذر 1391، صفحه 1-25   

نویسنده

حسن فتحی

دانشیار گروه فلسفه ی دانشگاه تبریز

چکیده

سقراط را امروز فیلسوفی می‌شناسیم که مخالف بنیادی جریان سوفسطایی‌گری نیمه‌ی دوّم قرن پنجم پیش از میلاد و سرسلسله‌ی سنت فلسفی‌ای است که افلاطون و ارسطو رواج داده‌اند و در سرتاسر تاریخ فلسفه با تغییرات و تعدیل‌هایی به حیات خود ادامه داده است. امّا آتنیان معاصر سقراط او را به عنوان یکی از اعضای حلقه‌های سوفسطایی و به جرم بدعت در الهیات و اغوای جوانان به اعدام محکوم کردند و با خوراندن سم شوکران به جهان دیگرش فرستادند. آیا چیزهایی در منش و روش و رفتار و گفتار سقراط نبود که آتنیان را به سوی چنین کار سوق دهد؟ مقاله‌ی حاضر عهده‌دار پاسخ به این سؤال است. خلاصه‌ی پاسخ این است که سقراط از حیث موضوع مورد پژوهش، روش بحث، منش شخصی و محتوای آنچه تعلیم می‌داده شباهت‌هایی با سوفسطاییان داشته است و این شباهت‌ها را در آثار افلاطون نیز می‌توان دید.

کلیدواژه‌ها

سقراط؛ سوفسطاییان؛ آریستوفانس؛ افلاطون؛ روشن‌اندیشی آتنی

مراجع

1-   افلاطون،دوره­ی کامل آثار افلاطون (4 جلدی)،ترجمه­ی محمد حسن لطفی،انتشارت خوارزمی،چاپ دوّم،تهران،1366ش.

2-    ارسطو،متافیزیک (مابعدالطبیعه)،ترجمه­ی دکتر شرف­الدین خراسانی (شرف)،انتشارت نشر گفتار،چاپ دوّم،تهران،1367ش.

3-    آریستوفان،ابرها (مجموعه­ی کمدی­های آریستوفان)،ترجمه­ی رضا شیرمرز،چاپ اول،تهران،1388ش.

4-    کسنوفون،خاطرات سقراطی،ترجمه­ی محمد حسن لطفی،انتشارات خوارزمی،چاپ اوّل،تهران،1373ش.

5-    گاتری،دبلیو. کی. سی.،تاریخ فلسفه­ی یونان (11)،سوفسطاییان (2)،ترجمه­ی حسن فتحی،انتشارات فکر روز،چاپ اول،تهران،1375ش.

6-    همو،تاریخ فلسفه­ی یونان (12)،سقراط،ترجمه­ی حسن فتحی،انتشارات فکر روز،چاپ اول،تهران 1376ش.

7-    همو،فیلسوفان یونان باستان از طالس تا ارسطو،ترجمه­ی حسن فتحی،نشر علم،تهران،1388ش.

8-    دیوگنس لائرتیوس،فیلسوفان یونان،ترجمه­ی بهراد رحمانی،نشر مرکز،تهران،1387ش.

9-    کاپلستن،فریدریک،تاریخ فلسفه،جلد یکم،یونان روم،ترجمه­ی سید جلال­الدین مجتبوی،شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش،تهران،1368ش.

10-Kerferd, G. B. (1981), the Sophistic Movement, Cambridge University Press.

11-Woodruff, P. (2006), ‘Socrates among the Sophists’ in Ahbel-Rappe and Kamtekar (2006), pp. 36- 47.

12-Ahbeel-­Rappe, S. P. and Rachana Kamtekar (2006) (eds.), A Companion to Socrates, Blackwell Publishing.

13-Taylor, A. E. (1952), Socrates, USA, Doubleday Anchor Books, New York.

14-Xenophon, Memorabilia, Oeconomicus (tr. E.C. Marchant), Symposium and Apology (tr. O. j. Todd), Loeb Classical Library, 1923…1997, Harvard University Press et. al.

15-Taylor, C. C. W. (2006), “Socrates the Sophist”, in Judson and Karasmanis (eds.), Vassilis, (2006): 157- 168.

16-Sedley, D. (ed.) (2003), the Cambridge Companion to Greek and Roman Philosophy, Cambridge University Press.

17-Brodie, S., (2003), ‘The Sophists and Socrates’, in Sedley, D. (ed.) (2003), PP. 73- 97.

18-Brickhouse, T. C. and Smith, N. D. (2003), ‘Socrates’, in Schields (2003), PP. 55- 69.

19-Schilds, C. (ed.) (2003), the Blackwell Guide to Ancient Philosophy, UK, Blackwell Publishing Ltd.