فروپاشی نظریه ی ارسطوئی انتزاع صورت از ماده در پدیدارشناسی هوسرل

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 3، دوره 1، شماره 3، آذر 1391، صفحه 46-71   

نویسنده

غلامعباس جمالی

عضو هیأت علمی گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

چکیده

ارسطو در نقد افلاطون مثل را از آسمان به زمین فرود آورد و در «تک چیزها» جای داد وانها را با جوهر در معنی نخستین یکی گرفت. از نظر او جوهر در معنای نخستین، موجود نخستین است و بنابراین موجودیت وچیستی یا ماهیت یکی و همانند هستند. سپس وی جوهر را در تعاریفی منطقی تبیین می کند تا ساخت منطقی جهان را بازنمایی کند. اما نقد ارسطو علیه افلاطون او را مجبور کرد که نظریه ی صورت و ماده را چون دو جوهر بنیادی که نیازمند یکدیگرند عرضه کند. به همین دلیل او مجبور شد در باره ی انتزاع جوهر معقول از تک چیزها سخن به میان آورد. ارسطو برای حل این مسئله از عقل فعال و منفعل استفاده کرد. اما در این مقاله روشن می شود که طرح ارسطو در باب شناخت قرین موفقیت نمی باشد. در سنجش با نظریه‌ی همراهی صورت وماده وانتزاع صورت(شناخت)، هوسرل از تضایف سیلان سوبژکتیویته با نظام منظم اعیان سخن می گوید. این مقاله پس این توضیح منظر هوسرل از نوئما ونوئسیس روشن وتحلیل می کند که صورت وماده دو جوهر متمایز نمی باشند بلکه هر دو چون عینی انضمامی از طریق قصدیت آگاهی تامل می شوند. و سپس در عبارات زبانی چون موضوعات جوهری به زبان آورده می شوند. در بخش های پایانی روشن می شود که براساس یک تحلیل و توصیف پدیدار شناسانه است که می توان از انتزاع سخن گفت که به معنی بنیان گذاری همه ی نظام های عقلی و علمی بر زیست جهان داده شده ی شهودی محیطی است.

کلیدواژه‌ها

جوهر؛ صورت و ماده؛ انتزاع؛ قصدیت؛ نوئما؛ نوئسیس

مراجع

- دیوید راس،ارسطو، مهدی قوام صفری،انتشارات فکر روز،چاپ اول،تهران،1377ش.

2- فردریک کاپلتسون،یونان و روم،جلد اول،سید جلال‌الدین مجتبوی،انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش،تهران،1375ش.

3-متافیزیک، دکتر شرف‌الدین خراسانی،نشر گفتار،چاپ اول،تهران،1366 ش.

4- علامه طباطبایی،بدایه الحکمه،جلد دوم،مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم،قم، 1374 ش.

5- برتراندراسل،تاریخ فلسفه غرب،دریا بندری،انتشارات اگاه،تهران،1373ش.

6- David Woodruff Smith, Husserl,  Routeledge, 2007.

7- Husserl, The Crisis of European Sciences & Transcendental (Phenomenology), North western University press Evanston, 1970.

8- Michael Fridman & Richard Creath, The Cambridge Companion to Carnap, Cambridge University press, 2007.

9- John J. Drummond, The Structure of Intentionality, 2003, Edmund Husserl, Critical Assessments of Leading Philosophers.

10- J.N. Mohanty, Husserl's Concept of Intentionality, 1970, Edmund Husserl, Criticla Assessments of Leading Philosophers.

11- Franz Brentano, on the several senses of being in Aristotle, 1975, university of California press

12- A, D, Smith, Husserl and the Cartesian Meditations, 2003, Routledge

13- Vasilis Politis, Aristotle and mathe Metaphysics, 2004, Routledge