بررسی ارتباط کلامی در فیه‌مافیه

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 7، دوره 10، شماره 36، مهر 1393، صفحه 171-220   

نویسنده

مریم صادقی

دانشیارزبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

کلام در دیدگاه مولوی، اوج و رکن استوار هستی و آغازگر آفرینش، ایجادکننده جریان زمان و مکان و نمونگر منش و هویت انسانی است. مولوی برای تبیین دیدگاه‌ها‌یخود در باب ارتباطات کلامی، از قالب‌های مختلف مانند داستان و مثل استفاده می‌کند تا مخاطب را به کنه معنا و غایت اندیشه رهنمون شود. مهم‌ترین اهداف ارتباط کلامی رسیدن به شناخت و معرفت و ایجاد تفاهم و تعامل با دیگران و بهره بردن از تجارب و عقول یکدیگر است. در این پژوهش، ارتباطات کلامی و ابعاد آن در فیه‌ما‌فیه با روش تحلیل محتوای کیفی، بررسیشده است.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کلام در فیه‌ما‌فیه دارایده مرتبت و ویژگی است که به دو ساحت معنایی و راهکاری تقسیممی‌شوند. ارتباط کلامی در این اثر، در ابعاد ظرفیت مخاطب و همدلی او، اطمینان‌سازی، گزیده‌گویی، التزام بیرون و اضطراب درون، سؤال، و انواع سکوت گوینده و نیز در دو محور کلیگوینده سخن و شنونده سخن قابل بررسی است.

کلیدواژه‌ها

فیه‌ما‌فیه؛ ارتباط کلامی؛ مخاطب؛ مولانا؛ تحلیل محتوا

مراجع

 

کتابنامه

قرآن کریم.

آشوری، داریوش. 1380. شعر و اندیشه. تهران: مرکز.

آلن، گراهام. 1380. بینامتنیت. ترجمة پیام یزدانجو. تهران: مرکز.

ابوعلی عثمانی. 1383. ترجمۀ رساله قشیریه. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: علمی‌ـ فرهنگی.

احمدی، بابک. 1372. ساختار و تأویل متن. 2ج. چ2. تهران: مرکز.

بولتون، رابرت. 1386. روان‌شناسی روابط انسانی (مهارت‌های مردمی). ترجمة حمیدرضا سهرابی. چ4. تهران: رشد.

بی‌من، ویلیام. 1381. زبان، منزلت و قدرت در ایران. ترجمة رضا ذوقدار مقدم. تهران: نی.

پالمر، ریچارد ا. 1382. علم هرمنوتیک. ترجمة سعید حنایی کاشانی. چ2. تهران: هرمس.

پورنامداریان، تقی. 1380. در سایه آفتاب. تهران: سخن.

چالمرز، آلن. اف. 1387. چیستی علم (درآمدی بر مکاتب علم‌شناسی فلسفی). ترجمة سعید زیبا‌کلام. چ8. تهران: سمت.

درگاهی، محمود. 1377. نقد شعر در ایران (بررسی شیوه‌های نقد ادبی در ایران از آغاز تا عصر جامی). تهران: امیرکبیر.

رسولی، حجت. 1380. «ریشه‌یابی مبانی ارتباطات در دانش بلاغت». مجلة دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ش 160.

سروش، عبدالکریم. 1379. قمار عاشقانه. چ3. تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.

سورین، ورنر جوزف و جیمز تانکارد. 1381. نظریه‌های ارتباطات. ترجمة علیرضا دهقان. تهران: دانشگاه تهران.

شمیسا، سیروس. 1374. معانی. چ3. تهران: میترا.

شعیری، حمیدرضا. 1385. تجزیه و تحلیل نشانه ـ معنا‌شناختی گفتمان. تهران: سمت.

صادقی، مریم. 1391. سخن نو (مهارت‌های‌ زندگی در مثنوی). تهران: دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی.

صفا، ذبیح الله. 1366. تاریخ ادبیات در ایران. ج3 . بخش 2. تهران: فردوس.

فرهنگی، علی‌اکبر. 1387. ارتباطات انسانی. ج1. چ14. تهران: رسا.

لیتل جان، استیفن. 1384. نظریه‌های ارتباطات. ترجمة مرتضی نوربخش و اکبر میرحسینی. تهران: جنگل.

محبتی، مهدی. 1388. از صورت تا معنا. تهران: سخن.

محسنیان راد، مهدی. 1387الف. ارتباط‏شناسی. چ8. تهران: سروش.

ـــــــــــــــــ. 1387ب. ریشه‌های ارتباط فرهنگی در ایران. تهران: چاپار و پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران.

ــــــــــــــــ. 1384. ایران در چهار کهکشان ارتباطی. مجلدات 1 و 2 و 3. تهران: سروش.

معتمد‌نژاد، کاظم. 1355. وسایل ارتباط جمعی. تهران: دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی.

ملکیان، مصطفی. 1381. راهی به رهایی. چ2. تهران: نگاه معاصر.

مولوی، جلال‏الدین محمد. 1387. فیه‌مافیه. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. چ3. تهران: نگاه.

ــــــــــــــــــــــــ. 1372. مثنوی. دفتر اول. شرح کریم زمانی. تهران: اطلاعات.

ــــــــــــــــــــــــ. 1373. مثنوی. دفتر دوم. شرح کریم زمانی. تهران: اطلاعات.

ـــــــــــــــــــــــ. 1374. مثنوی. دفتر سوم. شرح کریم زمانی. تهران: اطلاعات.

ـــــــــــــــــــــــ. 1375. مثنوی. دفتر چهارم. شرح کریم زمانی. تهران: اطلاعات.

ـــــــــــــــــــــــ. 1378. مثنوی. دفتر ششم. شرح کریم زمانی. تهران: اطلاعات.

هارجی، اون و دیگران. 1386. مهارت‌های اجتماعی در ارتباطات میان‏فردی. ترجمة مهرداد فیروزبخت و خشایار بیگی. چ6. تهران: رشد.

References

The Holly Quran.

Ahmadi, Bābak. (1993/1372SH). Sākhtār o ta’vil-e matn. 2 Vols. 2^nd Ed. Tehran: Markaz.

Allen, Graham. (2001/1380SH). Beynāmatniyyat (Intertextuality). Tr. by Payām Yazdānjou. Tehran: Markaz.

Āshouri, Dārioush. (2001/1380SH). She’r o andisheh. 4^thed. Tehran: Markaz.

Beeman, William O. (2002/1381AH). Zabān manzelat va ghodrat (Language, Status, and Power in Iran (Advances in Semiotics)). Tr. by Rezā Zolqadr Moghaddam. Tehran: Ney.

Bolton, Rabert. (2007/1386SH). Ravān shenāsi ravābet-e ensāni (mahārat-hā-ye mardomi) (People Skills: How to Assert Yourself, Listen to Others, and Resolve Conflicts). Tr. by Hamid Rezā sohrābi. 4^th Ed. Tehran: Roshd.

Chalmers, Alan Francis. (2008/1387SH). Chisti-ye ‘elm (darāmadi bar makāteb-e elm shenāsi falsafi) (What is this thing called science: an assessment of the nature and stotus of scienee and its methods). Tr. by Sa’eid Zibā Kalām. 8^th Ed. Tehran: SAMT.

Dargāhi, Mahmoud. (1998/1377SH). "Risheh yābi-ye mabāni-ye ertebātāt dar dānesh-e balāqat". Journal of the Faculty of Literature and Humanities of University of Kerman. No. 160.

Farhangi, ‘Ali Akbar. (2008/1387SH). Ertebātāt-e ensāni. Vol. 1. 14^th Ed. Tehran: Rasā.

Hargie, owen and et. al. (2007/1386SH). Mahārat-hā-ye ejtemā’I dar ertebātāt-e miyānfardi (Social skills in interpersonal communication). Tr. by Mehrdād Firouzbakht va Khashāyār Beygi. 6^th Ed. Tehran: Roshd.

Malekiyān, Mostafā. (2002/1381SH). Rāhi be rahā’i. 2^nd Ed. Tehran: Negāh-e Mo’āser.

Mohabbati, Mehdi. (2009/1388SH). Az sourat tā ma’nā. Tehran: Sokhan.

Mohseniyān Rād, Mehdi. (2008/1387SH)a. Ertebāt shenāsi. 8^th Ed. Tehran: Soroush.

Mohseniyān Rād, Mehdi. (2005/1384SH). Iran dar chahār kahkeshān-e ertebāti.Vols. 1,2 & 3. Tehran: soroush.

Mohseniyān Rād, Mehdi. (2008/1387SH)b. Risheh-hā-ye ertebāt-e farhangi dar Iran. Tehran: Chāpār va Pazhouheshgāh-e ettelā’āt va madārek-e ‘elmi-ye Iran.

Mo’tamed Nezhād, Kāzem. (1976/1355SH). Vasāyel-e ertebāt-e jam’i. Tehran: Dāneshkadeh ‘ulum-e ertebātāt-e ejtemā’i.

Mowlavi, Jalāl-oddin Mohammad.(2008/1387SH). Fihi mā fih.Ed. by Badiꞌ-ozzamān Forouzānfar. 3^rd Ed.Tehran: Amirkabir.

Mowlavi, Jalāl-oddin Mohammad. (1993/1372SH). Masnavi.Daftar-e avval.Explained by Karim Zamāni. Tehran: Ettelā’āt.

Mowlavi, Jalāl-oddin Mohammad. (1994/1373SH). Masnavi.Daftar-e dovvom.Explained by Karim Zamāni. Tehran: Ettelā’āt.

Mowlavi, Jalāl-oddin Mohammad. (1995/1374SH). Masnavi.Daftar-e sevvom.Explained by Karim Zamāni. Tehran: Ettelā’āt.

Mowlavi, Jalāl-oddin Mohammad. (1996/1375SH). Masnavi.Daftar-e chahārom.Explained by Karim Zamāni. Tehran: Ettelā’āt.

Mowlavi, Jalāl-oddin Mohammad. (1999/1378SH). Masnavi.Daftar-e sheshom.Explained by Karim Zamāni. Tehran: Ettelā’āt.

‘Osmāni, Abu ‘Ali.(2004/1383SH).Tarjomeh-ye Resāleh Ghosheyriyeh.Ed. by Badi’ ol-zamān Forouzānfar. Tehran: ‘Elmi – farhangi.

Palmer, Richard E. (2003/1382SH). ‘Elm-e Hermenotik (Hermeneutics: interpretation theory in Schleiermacher, Dilthey, Heidegger and Gadamer).Tr. by Sa’eid Hanā’i kāshāni. 2^nd Ed. Tehran: Hermes.

Pournāmdāriyān, Taghi. (2001/ 1380SH).Dar sayeh-ye aftāb. Tehran: Sokhan.

Sādeghi, Maryam. (2012/1391SH).Sokhan-e now (mahārat-hā-ye zendegi dar masnavi). Tehran: Islamic Azād university of Tehrn Markazi.

Safā, Zabih-ollah.(1997/1386SH).Tārikh-e adabiāt dar Iran.Vol. 3.Part 2. Tehran: Ferdows.

Sha’iri, Hamid Rezā. (2006/1385SH).Tajziyeh va tahlil-e neshāneh – ma’nā-shenākhti-ye goftemān. Tehran: SAMT.

Shamisā, Sirous.(1995/1374H).Ma’āni. 3rd ed. Tehran: Mitrā.

Soroush, ‘Abd-ol-karim.(2000/1379SH). Qomār-e ‘Āsheqāneh. 3^rd Ed. Tehran: Mo’asseseh farhangi Serāt.

Severine, Joseph Werner and James Tankard. (2002/1381SH). Nazariyeh-hā-ye ertebātāt.Tr. by Alirezā Dehghān. Tehran: University of Tehran.

Stephen, Littlejohn. (2005/1384SH).Nazariyeh-hā-ye ertebātāt (Theories of human communication). Tr. by Mortezā Nourbakhsh va akbar Mirhosseini. Tehran: Jangal.