تحلیل محوری و منظومه‌ای دفتر دوم مثنوی

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 2، دوره 8، شماره 28، مهر 1391، صفحه 39-67   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

محمد نوید بازرگان

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد رودهن

چکیده

در پیشینة مثنوی‌پژوهی، شرح مبسوط ابیات مثنوی و به‌تازگی نیز پژوهش‌های موضوعی، مرسوم و مورد توجه بوده است. اما کمتر به بررسی کلان‌فکرهای مثنوی در هر دفتر و سپس مقایسه و تطبیق آن با سایر دفاتر پرداخته شده است. خواننده این کتاب گاه در پیچ و خم ابیات ژرف و دقیق و در لابه‌لای حکایت‌های تودرتوی مثنوی و به تعبیری در جریان موّاج و سیال ذهن مولانا گم می‌شود و کمتر مجال این را می‌یابد که نگاهی از افقی بالاتر ـ نگاهی کل‌نگر ـ به هر دفتر مثنوی داشته باشد. در این پژوهش با استعانت از تجربه چند سال تدریس مثنوی در مقطع کارشناسی ارشد به شیوه تحلیل محتوا، تلاش شده است تا درون‌مایه‌های مندرج در دفتر دوم مثنوی از نظر بسامدی ارزیابی شود تا از رهگذر آن بتوان کلان‌فکرهای مندرج در این دفتر را معرفی کرد.

کلیدواژه‌ها

دفتر دوم مثنوی؛ تحلیل بسامدی مثنوی؛ تحلیل منظومه‌ای مثنوی؛ کلان فکرهای مثنوی؛ اندیشه‌های کلیدی مولانا

مراجع

براون، ادوارد. 1385. تاریخ ادبی ایران. ترجمه علی پاشا صالح. تهران: امیرکبیر.

تقوی، محمد. 1376. حکایت‌های حیوانات. تهران: روزنه.

جامی. 1370. نفحات الانس. مقدمات و تصحیح: محمود عابدی. تهران: اطلاعات.

زرین‌کوب، عبدالحسین. 1372. سرّ نی. تهران: علمی.

سعدی. 1385. کلیات سعدی. به تصحیح محمدعلی فروغی. تهران: هرمس.

شیمل، آن ماری. 1374. ابعاد عرفانی اسلام. ترجمه و توضیحات: عبدالرحیم گواهی. تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.

شمیسا، سیروس. 1383. نقد ادبی. چ 4. تهران: طوس.

صفوی، سید سلیمان. 1388. ساختار معنایی مثنوی معنوی. تهران: میراث مکتوب.

کلاباذی، ابوبکر محمد. 1371. کتاب تعرف. به کوشش محمدجواد شریعت. تهران: اساطیر.

میرصادقی، جمال. 1376. عناصر داستان. چ 3. تهران: سخن.

مولوی. 1363. کلیات شمس تبریز. به تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: امیرکبیر.

ــــ . 1374. معنوی مولوی. به شرح و تصحیح رینولد الین نیکلسون. تهران: علمی فرهنگی.

منابع انگلیسی

le wis, Franklin. 2003. Rumi, past and present, East and west. the life teaching and poetry of Jalal-din Rumi. Oxford: on world publications.

 

References

Browne, Edward. (2006/1385H). Tarikh-e adabi-e Iran. Tr. by Ali Pasha Saleh. Tehran: Amir Kabir.

Jāmi. (1991/1370H). Nafahātol Ons. Ed. and commentary by Mahmood Ābedi. Tehran: Ettelā’āt.

Kalābāzi, Aboobakr Mohammad. (1992/1371H). Ketab-e ta’arrof. With the efforts of Mohammad Javad Shariat. Tehran: Asatir.

Mirsadeghi, Jamal. (1997/1376H). Anāsor-e dāstān. 3^rd ed. Tehran: Sokhan.

Mowlavi. (1984/1363H). Kolliāt-e Shams-e Tabriz. Ed. by Badiozzaman Foroozanfar. Tehran: Amir Kabir.

Nicholson, Reynold A. (1995/1374H). Sharh-e Masnavi Ma’navi-e Mowlavi. Tehran: Elmi va Farhangi.

Sa’di. (2006/1385H). Kolliāt-e Sa’di. Ed. by Mohammad Ali Forooghi. Tehran: Hermes.

Safavi, Seyyed Soleiman. (2009/1388H). Sākhtār-e ma’nāyi-e Masnavi Manavi. Tehran: Miras-e Maktoob.

Schimmel, Annemarie. (1995/1374H). Ab’ād-e erfāni-e eslam. Tr. by Abdolrahim Govahi. Tehran: Daftar-e nashr va farhang-e eslami.

Shamisa, Siroos. (2004/1383H). Naghd-e adabi. 4^th ed. Tehran: Toos.

Taghavi, Mohammad. (1997/1376H). Hekayat-hāye heivānāt. Tehran: Rowzaneh.

Zarrinkoub, Abdolhossein. (1993/1372H). Serre nei. Tehran: Elmi.