دبستان نقد اسطوره‌شناختی ژرفا بر بنیاد کهن‌نمونة نرینه روان (= آنیموس)

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 1، دوره 8، شماره 26، فروردین 1391، صفحه 1-41   

نویسنده

بهروز اتونی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد قم

چکیده

پنج کهن‌نمونة "خود"، "سایه"، نرینه روان (= آنیموس)، مادینه روان (= آنیما) و نقاب از کهن‌نمونه‌های برجسته و بُنیادین یونگ است که کارکرد آنها در دبستان نقد اسطوره‌شناختی ژرفا برای گزارش و رمزگشایی اسطوره و حماسه‌های اسطوره‌ای بُنیادین و بی‌بَدیل می‌نماید.
در کتاب‌های نقد ادبی این کهن‌نمونه‌ها در زیر دبستان‌های نقد اسطوره‌شناختی و روان‌شناختی می‌آید و در اندازة شناختگی (= تعریف) پایان می‌آید و هیچ‌گونه تحلیل و کارکردی از آنها در نقدهای اسطوره‌شناختی به‌دست داده نمی‌شود.
ما، در این جُستار برای نخستین بار یکی از این کهن‌نمونه‌ها نامزد به نرینه‌روان (= آنیموس) را می‌گزاریم و کارکرد آن را در حماسه‌های اسطوره‌ای فراروی منتقدان ادبی‌ می‌نهیم.
در پایان، آنچه بایستة گفت می‌نماید آنست که گزارش و تحلیل ما از کهن‌نمونة نرینه‌روان (= آنیموس) بی‌پیشینه و نوآیین است.

کلیدواژه‌ها

نرینه‌روان (= آنیموس)؛ دبستان نقد اسطوره‌شناختی ژرفا؛ کهن‌نمونه؛ دبستان نقد اسطوره‌شناختی برون‌روانی؛ تصویرهای کهن نمونه‌ای

مراجع

آموزگار، ژاله. 1374. تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.

اتونی، بهروز. 1389. «نگاره ماندالا، ریختار ساخت اسطوره، حماسة اسطوره‌ای و عرفان». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س 6.  ش 21.

اسدی توسی. 1354. گرشاسب‌نامه. به اهتمام حبیب یغمایی. تهران: چاپ تهران.

ایرانشاه بن ابی‌الخیر. 1370. بهمن‌نامه. تهران: علمی و فرهنگی.

بولن، جین شینودا. 1386. نمادهای اسطوره‌ای و روان‌شناسی زنان. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.

بیلسکر، ریچارد. 1387. اندیشه‌های یونگ. ترجمة حسین پاینده. تهران: آشیان.

روتون، کنت نولز. 1385. اسطوره‌. ترجمة ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: مرکز.

سرّامی، قدمعلی. 1383. از رنگ گل تا رنج خار. تهران: علمی و فرهنگی.

سیاسی، علی‌اکبر. 1354. نظریه‌های شخصیت. تهران: دانشگاه تهران.

شکرکن، حسین. 1385. مکتب‌های روان‌شناسی و نقد آن. تهران: سمت.

فردوسی. 1374. شاهنامه. به تصحیح ژول مُل. تهران: عطار.

فریدا، فوردهام. 1374. مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ. حسین یعقوب‌پور، تهران: اوجا.

گرین، ویلفرد. 1385. مبانی نقد ادبی. ترجمة فرزانه طاهری. تهران: نیلوفر.

واحد دوست، مهوش. 1389. رویکردهای علمی به اسطوره‌شناسی. تهران: سروش.

وارنر، الیزابت. 1385. اسطوره‌های رومی. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز.

یونگ، کارل گوستاو. 1369. خاطرات، رویا، اندیشه. ترجمة پروین فرامرزی. تهران: آستان قدس رضوی.

ـــــــــــــــــ . 1385. روح و زندگی. ترجمة لطیف صدقیانی. تهران: جامی.

ـــــــــــــــــ . 1386. انسان و سمبل‌هایش.‌ تهران: جامی.

References

Āmoozgār, Zhāleh. (1995/1374H). Tarikh-e Asatiri-e Iran. Tehran: Samt.

Asadi Toosi. (1975/1354H). Garshāsp Nāmeh. With the efforts of Habib Yaghmayi. Tehran: Chap-e Tehran.

Bilsker, Richard. (2008/1387H). Andishe-hāye Yung (On Jung). Tr. by Hossein Payandeh. Tehran: Ashian.

Bolen, Jean Shinoda. (2007/1386H). Namād-hāye Ostooreyi va Ravān Shenāsi-e Zanān. Tehran: Roshangaran va Motale’at-e Zanan.

Ferdowsi. (1995/1374H). Shahnameh. Ed. by Julius von Mohl. Tehran: Attar.

Fordham, Frieda. (1995/1374H). Moqaddameh-ī bar Ravān shenāsi-e Yung (An Introduction to Jung’s Psychology). Tr. by Hossein Yaghub pour. Tehran: Ooja.

Guerin, Wilfred. (2006/1385H). Mabānie Naghd-e Adabi. Tr. by Farzaneh Taheri. Tehran: Niloofar.

Iranshah, Ibn Ab-al-kheir. (1991/1370H). Bahman Nāmeh. Tehran: Elmi va Farhangi.

Jung, Carl Gustav. (1970/1369H). Khāterāt, Roya, Andisheh (Memories, Dreams, Reflections) .Tr. by Parvin Faramarzi. Tehran: Astan-e Ghods-e Razavi.

--------. (2006/1385H). Rooh va Zendegi. Tr. by Latif Sadaghiani. Tehran: Jami.

--------. (2007/1386H). Ensān va Sambol-hāyash (Man and his Symbols). Tehran: Jami.

Ruthven, Kenneth Knowles. (2006/1385H). Ostureh (Myth). Tr. by Abolghasem Esmaeil pour. Tehran: Markaz.

Sarrāmi, Ghadam Ali. (2004/1383H). Az Rang-e Gol ta ranj-e khar. Tehran: Elmi va Farhangi.

Shekkar kan, Hossein. (2006/1385H). Maktab-hāye ravan shenasi va naghd-e ān. Tehran: Samt.

Siāsi, Ali Akbar. (1975/1354H). Nazariyyeh-hāye Shakhsiat. Tehran: Tehran University Press.

Warner, Elizabeth. (2006/1385H). Osture-hāye Roomi. Tr. by Abbas Mokhber. Tehran: Markaz.