مدلسازی رابطه میان سودآوری و ساختار سرمایه در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد پانل گشتاوری تعمیم یافته

مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار

مقاله 2، دوره 3، شماره 11، تیر 1391، صفحه 17-42   

نویسندگان

مهدی صادقی شاهدانی¹؛ کاظم چاوشی²؛ حسین محسنی³

¹دانشیار، اقتصاد نظری، دانشگاه‌ علوم اقتصادی

²استادیار، مدیریت مالی، دانشگاه علوم اقتصادی

³کارشناسی ارشد، مدیریت مالی، دانشگاه علوم اقتصادی

چکیده

یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه اقتصاددانان مالی، شناسایی رابطه میان سودآوری و تصمیمات تأمین مالی شرکت‌ها یا ساختار سرمایه است. ساختار سرمایه‌ای بهینه است که ارزش شرکت را حداکثر و هزینه سرمایه را حداقل نماید. حصول به ساختار سرمایه‌ای بهینه، جهت کسب حداکثر سودآوری، همواره از مباحث چالش برانگیز متخصصان حوزه اقتصاد مالی بوده است.
این مقاله به تحلیل رابطه میان ساختار سرمایه و سودآوری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد پانل گشتاوری تعمیم‌یافته می‌پردازد. در راستای این هدف، صورت‌های مالی(ترازنامه و سودوزیان) کلیه شرکت‌های منتخب پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره پنج ساله(1385 الی 1390) مورد بررسی قرار گرفت.
به منظور آزمون فرضیه‌ها، ابتدا بوسیله رگرسیون تلفیقی روابط میان ساختار سرمایه (اهرم مالی) و سودآوری مورد برازش قرار می‌گیرد. سپس به منظور حصول به تخمینی کاراتر از رگرسیون ترکیبی بهره گرفته می‌شود. بدین ترتیب‌ پس از اجرای آزمون‌های چاو و هاسمن، مدل رگرسیون ترکیبی اثرات ثابت را انتخاب می‌کنیم. نتایج تحقیق در حالت خطی حکایت از آن دارند که رابطه میان ساختار سرمایه و سودآوری به شکل منفی است و این امر می‌تواند ناشی از روابط پیچیده موجود در بازار و مشکلات تأمین مالی مبتنی بر بدهی(از حیث نرخ تسهیلات دریافتی و بازدهی طرح‌های اجرایی) در شرکت‌ها باشد. نتایج این پژوهش نشان از تأیید نظریه سلسله مراتبی در رابطه میان سودآوری و ساختار سرمایه در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را دارد که بدین ترتیب شرکت‌های سودآور به استقراض کمتری روی آورده و ترجیح می‌دهند از منابع داخلی تأمین مالی نمایند. در نهایت به منظور حل مشکل درون‌زایی میان متغیرها و حصول تخمینی بهینه‌تر از مدل پانل گشتاوری تعمیم‌یافته بهره‌ می‌گیریم که نتایج نشان از رابطه غیر خطی(U شکل) میان سودآوری و ساختار سرمایه دارد. این مهم بیان‌کننده تفسیر ترکیبی نظریه‌های حوزه سودآوری و ساختار سرمایه در سه سطح سودآوری اندک با فرصت‌های رشد، سودآوری متوسط و سودآوری بالا ‌را دارد.

کلیدواژه‌ها

ساختار سرمایه؛ سودآوری؛ نظریه سلسله مراتبی؛ سیستم گشتاوری تعمیم‌یافته