نگارة ماندالا، ریختار ساخت اسطوره، حماسة اسطوره‌ای و عرفان

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 1، دوره 6، شماره 21، دی 1389، صفحه 1-23   

نویسنده

بهروز اَتونی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاداسلامی ـ واحد قم

چکیده

ماندالا، دایره‌های تو در تو و درهم تنیده‌ای است که از دایره‌ای مهین آغاز، و به دایره‌ای کهین به فرجام می‌آید و این دایره‌های تو در تو دست کم برای فراهم آمدن حواس (تمرکز حواس) و دست بالا برای نشان دادن مرکز روان، یعنی «خود» به‌کار برده می‌شود. این نگارة آن سری و جادویی، در باور ما، ریختار (= فرمول) ساخت اسطوره، حماسة اسطوره‌ای و عرفان است، و حتی با نگاهی فراگیر، ریختارِ ساخت همه هستی است که ما در این جُستار با پیش کشیدن کهن‌نمونه‌ای نامزد به «خود» و پیوند دادن آن با نگارة ماندالا، بحث‌هایی دربارة رویا، مرکز در اسطوره، کارکرد آیین‌ها، سفر هفت‌خوانی قهرمان و زینه‌های (=مراحل) هفت‌گانة رازوری را با نگاهی نو فراروی می‌گسترانیم

کلیدواژه‌ها

کهن‌نمونة خود»؛ ماندالا؛ دبستان نقد اسطوره‌شناختی ژرفا؛ دبستان نقد اسطوره‌شناختی برون‌روانی