تحلیل مضمونی چند نمونه از نگاره‌های «گذر سیاوش بر آتش» در شاهنامه فردوسی

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 4، دوره 6، شماره 21، دی 1389، صفحه 56-78   

نویسندگان

سعید زاویه¹؛ ایرج داداشی²؛ آمنه مافی تبار³

¹استادیار دانشگاههنر تهران

²مربی دانشگاه هنر تهران

³کارشناس ارشد پژوهش هنر دانشگاه هنر تهران

چکیده

نقاش ایرانی داستان را تنها تصویرسازی نمی‌کرد بلکه بن‌مایه، جوهر و مفهوم داستان را تأویل و با روحی معنوی به تصـویر می‌کشید تا با هنر خود، همگان را از درک آن بهره‌مند سازد. با این نگاه، ویژگی‌های تصویری، واقعیت را آشکارا بازتاب نمی‌دهـند؛ بلکه به کار «معناسازی» مشغول‌اند و دستیابی به حقیقت آنها، خالی از دشـواری نخواهد بود. اما متأسفانه تاکنون توجه زیادی به نگارگری ایران، از نظر معنای عرفانی، فلسفی و درونی این هنر نشده و بیشتر تحقیقات، به شرح عناصر صوری و مباحث تاریخی معطوف گردیده است. از این‌رو، مقالۀ توصیفی ـ تحلیلیِ پیشِ‌رو، کوششی است در رفع این نقیصه در قبال چند نمونه از نگاره‌های «گذر سیاوش بر آتش» به روایت شاهنـامه فردوسی. اصلی که دریافت آن، علل حجم عظیـم نگاره¬های تصویرشده با موضوعیت این داستان را توجیه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

سیاوش؛ نگارگری ایرانی؛ معانی رمزی؛ گذر از آتش؛ شاهنامه فردوسی