تصویر استعاری کهن‌الگوی خورشید در ناخودآگاه قومی خاقانی و نظامی

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 3، دوره 6، شماره 20، مهر 1389، صفحه 54-72   

نویسندگان

محسن ذوالفقاری¹؛ الهام حدادی²

¹دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اراک

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

چکیده

طبق نظر یونگ، «کهن‌الگوها» در ناخودآگاه جمعی از طریق نمادها ظهور می‌یابند. خورشید، یکی از نمادهای طبیعی است که با قدرت و درخشندگی و زیبایی‌اش سابقه‌ای اسطوره‌ای در ذهن انسان دارد. در این جستار به بررسی این نماد در اشعار خاقانی و نظامی پرداخته می‌شود. هدف پژوهشِ پیش رو بر این است که تصویرسازی خاقانی و نظامی از کهن‌الگوی خورشید از ناخودآگاه جمعی آنها بن‌مایه گرفته و راز بقای اسطورة خورشید از طریق زبان نمادین شاعران تحت تأثیر ناخودآگاه جمعی است. در نهایت طبق بررسی‌ها مشخص شد دو صفت زیبایی و قدرت خورشید از عناصر بارز کهن‌الگو هستند که از ناخودآگاه جمعی دو شاعر سرچشمه گرفته است و حاصل این دو صفت، تصاویر استعاری ارزنده‌ای است که از اشعار آنها برداشت می‌شود.

کلیدواژه‌ها

یونگ؛ ناخودآگاه؛ کهن‌الگو؛ خورشید؛ خاقانی و نظامی

مراجع