نقد و تحلیل کرامات خواجه عبید ا... احرار

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 5، دوره 6، شماره 20، مهر 1389، صفحه 102-136   

نویسندگان

غلامحسین غلامحسین زاده¹؛ سید جلال موسوی²

¹دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

کرامت عمل خارق عادتی است که از اولیا سر می‌زند. مباحث مربوط به این اعمال در کتاب‌های عرفانی از جنبه‌های مختلفی مطرح شده است. با بررسی علل پیدایش و رواج کرامات می‌توان کارکردهای گوناگونی برای آنها قائل شد. مشرب و موقعیت اجتماعی صاحب کرامت، اوضاع عصر او و چگونگی ارتباط وی با اقشار گوناگون اجتماع، از نوع کرامت و درون‌مایه آن قابل استنباط است. در این مقاله کرامات خواجه عبیدا... احرار بررسی شده است. بیشتر کرامات او حاوی کنش و واکنش است. نقد و بررسی این اعمال نشان می‌دهد که احرار بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، اصول طریقت نقشبندیه و اوضاع عصر، در امور سیاسی اجتماعی و اقتصادی فعالیت گسترده داشته و از این راه موقعیت ویژه‌ای به‌دست آورده است. بنابراین، حفظ موقعیتِ یادشده، از راه تنبیه و مجازات متجاوزان، کارکرد عمدة کرامات اوست.

کلیدواژه‌ها

کرامات؛ خواجه عبید الله احرار؛ نقشبندیه

مراجع