مقایسه جایگاه زن در شاهنامة فردوسی با ایلیاد و اودیسه هومر

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 5، دوره 6، شماره 19، تیر 1389، صفحه 66-85   

نویسندگان

حجت عباسی¹؛ حسینعلی قبادی²

¹مربی دانشگاه پیام نور مرکز بوشهر

²دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

شاهکار حماسی شاهنامه، اثری است برآمده از مواریث اساطیری، تاریخی و فرهنگی ایران باستان که در آمیزش با جهان‌بینی توحیدی حکیم ابوالقاسم فردوسی همچون آیینه‌ای تمام‌نما، گویای بینش و منش ایرانیان بوده و از این رهگذر همواره از مراجع ایران و ایرانی‌شناسی قرار گرفته است که به ناگزیر همچون هر منبع و مأخذ دیگر از گزند سهو و خبط مخاطبان و محققان مصون نمانده است؛ گاه متهم به پان ایرانیسم و ترک‌ستیزی و گاه مظنون به جبرگرایی محض و زرتشتی‌گری؛ اما تازه‌تر از همه، اتهام زن‌ستیزی است (خلافِ اتهامات و ابهامات پیشین که لااقل از پاره‌ای توجیهات و دستاویزهایِ هرچند ظاهربینانه برخوردار است) که نه تنها پشتوانه‌ای جز غرض‌ورزی ندارد، بلکه عکس آن، یعنی زن‌ستایی (چنانکه پس از این خواهیم دید) صادق است و خود از نقاط قوت حماسة ملی ایرانیان است.
در این راستا، جستار حاضر می‌کوشد جایگاه و نقش زن را در شاهنامه فردوسی با استناد به پیشینة اساطیری، تاریخی و فرهنگی ایران‌زمین واکاوی نماید.

کلیدواژه‌ها

زن؛ اصل مادینه‌پنداری در اساطیر؛ یونان و ایران باستان؛ ایلیاد و اودیسه هومر؛ شاهنامه فردوسی

مراجع