بازتاب نمادین آب در گسترة اساطیر

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 5، دوره 5، شماره 16، مهر 1388، صفحه 69-86   

نویسنده

محمود رضایی دشت ارژنه

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

به دلیل اهمیت آب در باروری و زایندگی طبیعت، بخش مهمی از اساطیر به این عنصر حیاتی اختصاص یافته است. آب و ابرهای باران‌زا در گسترة اساطیر، گاه به شکل زن و گاو پدیدار شده است که اژدهایی (نماد خشکسالی) با حبس آنها، مانع طراوت و زایندگی طبیعت می‌شود. سپس پهلوانی با شکست اژدها و آزادی گاوها یا زن‌های در حبس (آب و ابرهای باران‌زا) دوباره زایندگی و سرسبزی را به طبیعت بازمی‌گرداند. در این جستار، اهمیت آب و پردازش نمادین آن در هیأت گاو یا زن در اسطوره‌های ضحاک، اسفندیار و گشتاسپ در ایران و ایندرا و رامایانا در هند نقد و بررسی و این نتیجه حاصل شده است که همة اسطوره‌های یادشده، ژرف‌ساختی بارورانه دارند و آب در آنها نقشی اساسی دارد.

کلیدواژه‌ها

ضحاک؛ اسفندیار؛ ویشوه روپه؛ ایندرا؛ رامایانا

مراجع