نگاهی به نماد خورشید در تمثیلات سهروردی

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 4، دوره 5، شماره 15، تیر 1388، صفحه 56-72   

نویسنده

حسین خسروی

استادیار دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاداسلامی ـ واحد شهر کرد

چکیده

«خورشید» به‌عنوان یک موضوع همیشه موردتوجه شاعران بوده است. در دورة آغازین شعر فارسی توصیفاتی که از خورشید ارائه شده است، تنها جنبة تصویرسازی دارد. در سده‌های ششم و هفتم، خاقانی، عطار و مولانا بیش از دیگران به خورشید توجه نشان داده‌اند.
سهروردی (549 ـ 587 ﻫ . ق) ـ فیلسوف شهید و شهیر ایرانی ـ در آثار خود پی‌درپی از تمثیلاتی استفاده کرده که حضور خورشید در آنها از نظر بسامد قابل‌توجه است. این حضور چنان قوی، پررنگ و گسترده است که می‌توان خورشید را پایة تمثیلات و حتی تفکر او به‌شمار آورد.
در هفت قصه از مجموعه قصه‌های ده‌گانة کتاب لغت موران، خورشید نقشی محوری و اصلی دارد و حضور آن در بافت متن چنان قوی و مؤثر است که با حذف آن، شالودة قصه به‌هم می‌ریزد. این نقش‌آفرینی خورشید از تفکر فلسفی و اندیشه‌های اشراقی سهروردی مایه می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

سهروردی؛ خورشید؛ اشراق؛ نماد؛ لغت موران

مراجع