تصرفات مولانا در حکایات صوفیه

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 7، دوره 4، شماره 13، دی 1387، صفحه 127-146   

نویسندگان

ناصر نیکوبخت¹؛ سعید بزرگ بیگدلی¹؛ حسن حیدرزاده²

¹دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیتمدرس

چکیده

حکایات صوفیه بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل می‌دهد. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته می‌شوند که عمده‌ترین آنها ترغیب و تعلیم صوفیه در سیر و سلوک است. مولانا نیز در آثار خود توجه زیادی به قصه و حکایات صوفیه دارد، به‌گونه‌ای که در همة آثار او، این حکایات دیده می‌شود. در آثار او، حکایت صوفیه از نظر کمیت تنوع زیادی دارند و برخی از آنها کوتاه و برخی طولانی هستند. مولانا در روایت برخی حکایات به روایت مآخذ پای‌بند است، اما در بیشتر موارد در روایات پیشینیان دخل و تصرف می‌کند. وی گاهی زمان و مکان و گاهی شخصیت‌های حکایت را تغییر می‌دهد و با افزودن توصیف، گفت‌وگو، شخصیت و ...، پیرنگ داستان کوتاه را توسعه داده و بر جذابیت آن می‌افزاید. این مقاله کوشیده است با نشان دادن مهم‌ترین تصرفات مولانا در حکایات صوفیه، هدف او از این تغییر و تصرفات را بیان کند.

کلیدواژه‌ها

مولوی؛ حکایات صوفیه؛ عرفان؛ تصوف؛ مثنوی معنوی

مراجع