بررسی حسامیزی در غزلیات بیدل دهلوی

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 2، دوره 4، شماره 12، مهر 1387، صفحه 15-28   

نویسنده

شراره الهامی

مربی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد سنندج دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ـ واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

حسامیزی ـ آمیختن ویژگی‌های دو حس از حواس پنج‌گـانۀ ظاهـری ـ از صور خیالی است که در ادبیات فارسی سابقۀ کاربرد طولانی دارد، اما نام‌گذاری و رواج آن به دورۀ معاصر برمی‌گردد. در این مثال پس از ذکر تعاریف و معرفی پیشینۀ کاربرد حسامیزی، دربارۀ ساختار بلاغی و شکل دستوری آن مطالبی آمده و سپس انواع حسامیزی در غزلیات بیدل دهلوی از نظر ترکیب ویژگی‌های حواس با یکدیگر - که شامل نُه گونه است- ارائه شده و سرانجام به معرفی گونه‌ای دیگر از این لطیفۀ ادبی - که حاصل ترکیب یک مفهوم انتزاعی (عقلی) با یک ویژگی از حواس ظاهری است - و تقسیم‌بندی پنج‌گانه‌ای که برای آن در نظر گرفته‌ایم، پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

حسامیزی؛ بلاغت؛ صنایع ادبی؛ سبک هندی؛ مفاهیم انتزاعی