عوامل ایجاد ابهام در شعر معاصر فارسی

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 3، دوره 4، شماره 11، تیر 1387، صفحه 49-65   

نویسنده

بهزاد خواجات

دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

ابهام در یک شعر موفق، همان قدر نقش مثبت دارد که در یک شعر ناموفق، و ارزیابی این نقش برعهدة نظام فکری و زیبایی‌شناسی هر دورة ادبی است.
ابهام یکی از فرایندهای مهم و در عین حال کلیدی شعر معاصر ایران و به بیان بهتر، شعر امروز است. این سخن هرگز بدان معنا نیست که شعر گذشتة ما ابهام نداشته، بلکه مسأله این است که در شعر سنتی فارسی، ابهام بیشتر به سه شکل عمدی، طبیعی و عارضی اتفاق می‌افتد، اما در شعر امروز، ابهام یک ضرورت برای کشف دنیای جدید و از منظری دیگر، نتیجة همین دنیای پیچیده است، چرا که با فردی‌شدن جریان و به‌طبع تمام عناصر آن، شعر دیگر نمی‌تواند به وحدت‌های از پیش نوشته (وزن، قافیه، صور خیال و مناظر و مرایا و به‌ویژه مضامین شعر کهن) تن در دهد و در پی نگاهی تازه به هستی است و همین امر شعر را به ابهامی طبیعی و گاه غیرطبیعی سوق می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

ابهام؛ شعر سنتی؛ شعر معاصر؛ ابهام کاذب؛ ابهام ذاتی

مراجع