شکوه سیاوش در آیینة عرفان

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 4، دوره 4، شماره 10، فروردین 1387، صفحه 47-61   

نویسنده

ناهید جعفری

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ـ واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

سیاوش یکی از محبوب‌ترین و مظلوم‌ترین قهرمانان شاهنامه است که در این داستان نقش یک قربانی بی‌گناه و مقدس را بازی می‌کند.
داستان سیاوش در زمرة داستان‌های پهلوانی و عارفانة شاهنامه است که در آن، پهلوانی و عرفان به سختی با یکدیگر درآمیخته‌اند. سیاوش در مسیرِ داستان، سیر و سلوکی عارفانه دارد، یعنی همان رسیدن از مرحلة طلب تا فنا که در حقیقت عبارت است از نجاتِ نفس انسانی و امیال بشری. بنابراین، چهرة او سیمای یک سالک واصل است و مجموعة کراماتش مانند گذشتن از آتش و پیشگویی‌های او دربارة اتفاقات پس از مرگش که چهارده سال بعد محقق می‌شود، قداست سیاوش را تا سرحد پیامبرگونه بودن بالا می‌برد.
این داستان که در حقیقت نمایشی بس تلخ از مظلومیت سیاوش است، در ذهن خوانندة خود از سیاوش الگویی پهلوانی، دینی و عرفانی می‌سازد و خوی و خصلت او در این داستان، تصویری از انسان کامل را به یاد آدمی می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

سیاوش؛ سالک؛ جوانمرد؛ متوکل؛ واصل