دلبستگی ادراک‌شدة دوران کودکی، فرایند سازشی تصور از خدا و خودپنداشت در مدل سلامت روانی: مدل‌یابی معادلات ساختاری

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 7، دوره 10، شماره 38، دی 1392، صفحه 187-200   

نویسندگان

آسیه نجات¹؛ فاطمه شهابی زاده²؛ باقر غباری بناب³

¹کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی

²دانشیار دانشگاه ازاد واحد بیرجند

³دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

هدف پژوهش حاضرتعیین نقش دلبستگی ادراک‌شده دوران کودکی در فرایند سازشی تصور از خدا و خودپنداشت در تدوین یک مدل برای تبیین سلامت روانی بود. 432 دانشجو با روش چندمرحله‌ای ازدانشگاه‌های بیرجند انتخاب شدند و مقیاس‌های تصور از خدا (مظاهری و دیگران، 1384)، خودپنداشت (بک، 1978) دلبستگی به والد (هازان و شیور، 1986) و سلامت روانی (گلدبرگ و هیلر، 1979) را تکمیل کردند. برای تحلیل نتایج از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. با توجه به مدل برازش یافته، فرضیه سازشی مبنی بر همخوانی ارتباط دلبستگی ادراک‌شده دوران کودکی با تصور از خدا حمایت شد. خودپنداشت نیز به عنوان پیامد ناشی از فرایند سازشی تصور از خدای کنترل‌کننده و مهربان با دلبستگی به والد، نقش معناداری در ارتقای سلامت روانی نشان داد. اما در این راستا دلبستگی به مادر برخلاف پدر، علاوه بر نقش پیش‌بینی‌کننده به طور غیرمستقیم از طریق فرایند سازشی تصور از خدا، به طور مستقیم نیز نقش معناداری در ارتقای سلامت روانی به ویژه کاهش افسردگی نشان داد که حاکی از اهمیت دلبستگی ایمن به مادر است. نه‎تنها بررسی نقش دلبستگی ادراک‎شده به هر یک از والدین در فرایند سازشی تصور از خدا مهم است، بلکه در ارتباط با دلبستگی به پدر، فرایند سازشی شکل‎گیری تصور از خدا و خود نقش مهمی در پیش‎بینی سلامت روانی دارند.

کلیدواژه‌ها

سلامت روانی؛ دلبستگی ادراک‌شده دوران کودکی؛ خودپنداشت؛ تصور از خدا