رابطه خودکارآمدی، برانگیختگی و مهارت‌های اجتماعی با سوء مصرف مواد

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 7، دوره 9، شماره 33، مهر 1391، صفحه 73-81   

نویسندگان

رضا میرمهدی¹؛ نرگس کریمی²

¹استادیار دانشگاه پیام نور

²کارشناس ارشد روانشناسی عمومی

چکیده

این پژوهش به منظور تعیین ارتباط خودکارآمدی، برانگیختگی و مهارت‌های اجتماعی با سوءمصرف مواد در دانش‌آموزان انجام شد. 400 دانش‌آموز پایه‌های اول و دوم دبیرستان‌‌های (40 دانش‌آموز از 10 مدرسه) شهرستان اراک در سال تحصیلی 90-89، با روش نمونه برداری خوشه‌ای انتخاب شدند و به مقیاس‌های خودکارآمدی (شرر، 1982)، برانگیختگی (بارات، 1994)، مهارت‌های اجتماعی (ماتسون، 1983) و فهرست سوءمصرف مواد (کریمی، 1389 ) پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها از آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون چندمتغیری به روش همزمان و گام به گام استفاده شد. یافته‌ها نشان دادند که برانگیختگی رفتاری و سطوح پایین مهارت‌های اجتماعی سهم معناداری در پیش‌بینی سوءمصرف مواد دارند. همچنین، نتایج مبیّن آن بودند که برانگیختگی رفتاری، سطوح پایین خودکارآمدی، عدم تفکر و برنامه‌ریزی در کارها و سطوح پایین مهارت‌های اجتماعی به میزان معناداری در گرایش نوجوانان به سوءمصرف مواد مؤثر است.

کلیدواژه‌ها

خودکارآمدی؛ برانگیختگی؛ مهارت‌های اجتماعی؛ سوءمصرف مواد؛ دانش‌آموزان دبیرستانی