نقش خودمهارگری، کیفیت رابطه با والدین و محیط مدرسه در سلامت روانی و رفتارهای ضد اجتماعی نوجوانان

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 7، دوره 8، شماره 32، تیر 1391، صفحه 397-404   

نویسندگان

فرهاد محمدی مصیری¹؛ یعقوب شفیعی فرد²؛ مژده داوری³؛ محمدعلی بشارت⁴

¹کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

²دانشجوی دکترا روانشناسی سلامت

³کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی

⁴استاد دانشگاه تهران

چکیده

هدف این پژوهش، شناخت نقش متغیرهای خودمهارگری، کیفیت رابطه با والدین و محیط مدرسه در پیش‎بینی رفتارهای ضداجتماعی و سلامت روانی نوجوانان بود. 241 دانش¬آموز (117پسر و 124دختر) به روش نمونه‎برداری چندمرحله‏ای از دبیرستان¬های شهرستان فارسان از توابع استان چهارمحال و بختیاری انتخاب شدند و مقیاس خودمهارگری (تانجنی و بامیستر،2004)، مقیاس والد‌ـ‌کودک (فاین، مورلند و شوبل،1983)، سیاهه محیط کلاس و مدرسه (آلفرد و دیگران، 2004)، مقیاس افسردگی، اضطراب و تنیدگی (لاویباند و لاویباند، 1995) و سیاهه رفتارهای ضد¬اجتماعی (محمدی¬مصیری و دیگران، 1389) را تکمیل کردند. برای تحلیل یافته‏های این پژوهش از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به روش گام به گام استفاده شد. نتایج پژوهش نشان دادند که بین خودمهارگری، کیفیت رابطه با والدین و فضای مدرسه با رفتارهای ضداجتماعی و عدم‌سلامت روانی رابطه منفی معنادار وجود دارد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان دادند که از طریق متغیرهای خودمهارگری، کیفیت رابطه مادر، جنس و فضای مدرسه می‏توان 33 درصد از واریانس سلامت روانی و از طریق متغیرهای کیفیت رابطه با مادر، خودمهارگری و کیفیت رابطه با پدر می‏توان 14 درصد از واریانس رفتارهای ضداجتماعی نوجوانان را تبیین کرد. در مجموع، می‎توان نتیجه گرفت که متغیرهای فردی، خانوادگی و مدرسه نقش مهمی در افزایش سلامت روانی و کاهش رفتارهای ضداجتماعی نوجوانان ایفا می‏کنند.

کلیدواژه‌ها

خودمهارگری؛ رابطه والد-کودک؛ محیط مدرسه؛ رفتارهای ضد اجتماعی؛ نوجوانان