طردشدگی و عدالت سازمانی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 6، دوره 2، شماره 5، مهر 1384، صفحه 59-77   

نویسندگان

مهین توکلی¹؛ ورن تورنگیت²

¹دانشجوی دکترا دانشگاه کارلتن، اتاوا

²دانشگاه کارلتن، اتاوا

چکیده

به منظور بررسی چگونگی تأثیر عدالت سازمانی شامل عدالت روندی، توزیعی و ارتباطی بر تجربه طردشدگی، به تحلیل محتوای مصاحبه‌های نیمه ساخت یافته با 18 بزرگسال که شکست را در یک رقابت اداری یا سازمانی تجربه کرده بودند، پرداخته شد. واکنش همه مصاحبه ـ ‌شوندگان در برابر تجربه شکست با احساسهای غم، خشم، ناکامی و گرایش انتقاد‌آمیز نسبت به داورانی که شرکت‌کننده دیگری را برگزیده بودند همراه بود. همچنین، 11 نفر از شرکت‌کنندگان از شرکت مجدد در رقابتهای بعدی سازمان مربوطه منصرف شدند. این احساسهای منفی همه مصاحبه‌شوندگان را برانگیخت تا بر اساس مقایسه اجتماعی خود با فرد برنده مسابقه به قضاوت درباره حدّ عادلانه بودن گزینش بپردازند. مقایسه‌های اجتماعی‌ای که به قضاوت در مورد بی‌عدالتی منجر شدند و نشان دادند که صلاحیت فرد منتخب کمتر از شخص بازنده است، تشدید احساسهای منفی نسبت به داوران را در پی داشتند و ترمیم احساسهای منفی و افکار مرتبط با طردشدگی یا شکست را به تأخیر انداختند. برای مقابله با این احساسهای منفی، شرکت‌کنندگان از راهبردهای مختلف روانشناختی و رفتاری مانند جستجوی معنا یا فایده‌ای که می‌توانست بر این شکست مترتب باشد و کوشش به منظور شرکت در رقابتهای دیگر سود جستند. احساسهای منفی مزمن با رفتارهای اهانت‌آمیز، خشن و بی‌ادبانه داوران و عدم دریافت پسخوراند کافی درباره نتایج رقابت همراه بود. تلویحات مدیریتی مورد بحث قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

طردشدگی؛ عدالت سازمانی؛ رقابت؛ احساسهای منفی