اثر بخشی یک الگوی جدید درمانگری شناختی – اجتماعی بر کودکان پرخاشگر

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 6، دوره 1، شماره 3، فروردین 1384، صفحه 68-75   

نویسندگان

علی صاحبی¹؛ عفت السادات میر عبدالهی²

¹دانشگاه فردوسی و دانشگاه سیدنی

²دانشگاه سیدنی

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی یک الگوی درمانگری جدید بر کودکان پرخاشگر ایرانی انجام شد. مداخله درمانگری بر یک الگوی شناختی – اجتماعی استوار بود. 157 کودک (19 پسر و 38 دختر) 8 تا 15 ساله (77/10 = M، 33/1 S.D.=) در این تحقیق شرکت کردند. کودکان براساس دارا بودن یکی از شش نشانه پرخاشگری که در اختیار معلمان مدارس منتخب قرار گرفت، ارجاع شدند. سپس براساس فهرست نشانه‌های مبتنی بر ضوابط تشخیصی DSN-IV به تعیین وضعیت آنها مبادرت شد. 31 کودک دارای اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی (ADHD)، 19 نفر واجد اختلال تضاد ورزی گستاخانه / اختلال رفتار هنجاری (ODD/CD)، 47 نفر با ADHD/ODD، 22 نفر ADHD/CD و 38 نفر دارای اختلالهایی بودند که در مقوله‌های تشخیصی بالا قرار نمی‌گرفت. سپس پرسشنامه افسردگی کودکان (CDI)، مقیاس خود پنداشت پیرز- هریس (PHCS)، مقیاس خودگزارش‏دهی جوانان (YSR) به عنوان ابزارهای سنجش پیش آزمون ـ پس‏آزمون به کار رفت. به آزمون رفتار مدرسه‌ای بور مایستر (BSBI) نیز به منزلـه یک مقیاس تشخیصی مکمل توسط معلمان پاسخ داده شد. بر مبنای اطلاعات به دست آمده دانش‌آموزان به پنج گروه (شکایتهای جسمانی، اضطراب/افسردگی، مشکلات اجتماعی، مشکلات توجه و رفتار پرخاشگرانه) تقسیم شدند و هر گروه، هشت جلسه درمانگری اجتماعی/شناختی را دریافت کردند. یافته‌ها اثربخشی درمان اجتماعی/شناختی را، صرف نظر از نوع طبقه بندی تشخیصی نشان دادند و کاهش معنادار شکایتهای بدنی، اضطراب/افسردگی، مشکلات اجتماعی، مشکلات توجه و رفتار پرخاشگرانه را برجسته کردند.

کلیدواژه‌ها

درمانگری شناختی – اجتماعی؛ رفتار پرخاشگرانه؛ شکایتهای جسمانی؛ اضطراب؛ افسردگی؛ توجه