بررسی رابطه کیفیت سود و ساختار سرمایه (مطالعه موردی: شرکت‌های غیرمالی پذیرش شده در بورس اوراق بهادار تهران)

اقتصاد مالی

مقاله 1، دوره 8، شماره 27، شهریور 1393، صفحه 1-10   

نویسندگان

سید سجاد علم الهدی^{* 1}؛ عبداله دریابر²؛ سمانه طریقی³

¹عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، پژوهشکده مطالعات تطبیقی و اقتصاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

²دانشجو دکتری مدیریت مالی، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

³دانشجو دکتری اقتصاد، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

ساختار سرمایه و کیفیت سود دو مبحث بسیار مهم در مباحث مالی و حسابداری می­باشد. توجه سرمایه­گذاران به این دو موضوع می­تواند کمک­های  بسیاری به آنها در جهت سرمایه­گذاری مناسب باشد. در این تحقیق به وجود رابطه بین ساختار سرمایه و کیفیت سود پرداخته شده است. کیفیت سود به عنوان یک عامل بیرونی و ساختار سرمایه به عنوان یک عامل درونی و اثرگذار بر ثروت سهامداران همیشه مورد بررسی جدی قرار می­گیرد. درک صحیح از رابطه این دو می­تواند برای شرکت­های سرمایه­گذاری که در پرتفوی خود سهام متنوعی را نگهداری می­نمایند کمک شایانی نماید. نمونه مورد استفاده شامل 57 شرکت غیر مالی لیست شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال­های 1383 تا 1393 می­باشد. نتایج تحقیق حاضر نشان می­دهد که رابطه معنا داری بین نسبت بدهی به دارایی و دیگر شاخص­هایی که به نوعی بر ساختار سرمایه تاثیر دارند با کیفیت سود وجود ندارد. در این تحقیق به یک عامل مهم ساختار مالکیتی و سهام مدیریتی نیز به عنوان یک عامل موثر بر ساختار سرمایه پرداخته شده است و نتایج ، شواهدی ارائه نموده که ساختار سرمایه با ساختار مالکیت رابطه مثبت دارد و همچنین وجود رابطه منفی بین تعداد سهام­های متعلق به سرمایه­گذاران نهادی با اهرم تأیید شد

کلیدواژه‌ها

کیفیت سود؛ ساختار سرمایه؛ مالکیت نهادی؛ نسبت های مالی؛ ساختار مالکیتی؛ سهام مدیریتی و اهرم‌ها

اصل مقاله

 

بررسی رابطه کیفیت سود و ساختار سرمایه

(مطالعه موردی: شرکت­های غیرمالی پذیرش شده در بورس اوراق بهادار تهران)

 

 

 

تاریخ دریافت: 16/1/1393              تاریخ پذیرش: 3/3/1393

 سید سجاد علم‌الهدی[1]

عبداله دریابر[2]

سمانه طریقی[3]

 

چکیده

ساختار سرمایه و کیفیت سود دو مبحث بسیار مهم در مباحث مالی و حسابداری می­باشد. توجه سرمایه­گذاران به این دو موضوع می­تواند کمک­های  بسیاری به آنها در جهت سرمایه­گذاری مناسب باشد. در این تحقیق به وجود رابطه بین ساختار سرمایه و کیفیت سود پرداخته شده است. کیفیت سود به عنوان یک عامل بیرونی و ساختار سرمایه به عنوان یک عامل درونی و اثرگذار بر ثروت سهامداران همیشه مورد بررسی جدی قرار می­گیرد. درک صحیح از رابطه این دو می­تواند برای شرکت­های سرمایه­گذاری که در پرتفوی خود سهام متنوعی را نگهداری می­نمایند کمک شایانی نماید. نمونه مورد استفاده شامل 57 شرکت غیر مالی لیست شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال­های 1383 تا 1393 می­باشد. نتایج تحقیق حاضر نشان می­دهد که رابطه معنا داری بین نسبت بدهی به دارایی و دیگر شاخص­هایی که به نوعی بر ساختار سرمایه تاثیر دارند با کیفیت سود وجود ندارد. در این تحقیق به یک عامل مهم ساختار مالکیتی و سهام مدیریتی نیز به عنوان یک عامل موثر بر ساختار سرمایه پرداخته شده است و نتایج ، شواهدی ارائه نموده که ساختار سرمایه با ساختار مالکیت رابطه مثبت دارد و همچنین وجود رابطه منفی بین تعداد سهام­های متعلق به سرمایه­گذاران نهادی با اهرم تأیید شد.

واژه‌های کلیدی: کیفیت سود، ساختار سرمایه، مالکیت نهادی، نسبت های مالی، ساختار مالکیتی، سهام مدیریتی و اهرم­ها.

1- مقدمه

بحث کیفیت سود زمانی مطرح می­شود که تحلیلگران مالی تعیین کنند، تا چه میزان سود خالص گزارش شده، منعکس کننده سود واقعی است. برداشت عموم سرمایه­گذاران از مفهوم سود واقعی، سود حاصل از عملیات عادی است که قابل تکرار در سال های مالی آتی و ایجادکننده جریان­های نقدی باشد. سود واقعی شاخص سودآوری واحد تجاری به شمار می­رود. از نظر سرمایه­گذاران، سود خالص حسابداری بهترین شاخص برای قدرت سودآوری واحد تجاری است. اما در نگاه انتقادی شاهد این هستیم که کیفیت سود به عنوان عاملی تاثیر گذار و مستقل دیده می­شود. به عبارت دیگر در این دیدگاه کیفیت سود زاده­ی اختیار مدیران برای مدیریت سود نیست بلکه زاده­ی نقص حسابداری تعهدی در اندازه گیری سود است. این نقص به ویژه زمانی آشکار می­شود که تحلیل­گران به دنبال عینیت، سیل عظیم اطلاعات موجود در بازار را نادیده می­گیرند و به سود به عنوان رقم نهایی قابل اتکاترین سیستم اطلاعاتی موجود در بازار یعنی سیستم حسابداری تعهدی پناه می­آورند.در این تحقیق به دنبال بررسی ارتباط معنادار بین متغییر کیفیت سود و عواملی همچون سودآوری، اندازه، فرصت­های رشد و ترکیب سهامداران شرکت­ها که به نوعی از عوامل موثر بر ساختار سرمایه­ شرکت­های بورسی می­باشند خواهیم بود.

 

2-   مبانی نظری تحقیق

2-1- کیفیت سود[i]  

طبق بیانیه شماره ١ مفاهیم حسابداری هیأت استانداردهای حسابداری مالی، استفاده­کنندگان صورت­های مالی، از سود استفاده­های گوناگونی می­کنند. آن­ها می­توانند:

الف-  عملکرد مدیریت را ارزیابی کنند.

 ب- توان سودآوری شرکت را در طی یک افق طولانی مدت ارزیابی کنند.

 ج-  سودهای آتی را پیش­بینی کنند.

 د-  مخاطرات سرمایه­گذاری در شرکت یا اعتباردهی به آن را برآورد کنند. [1]

به طور کلی، هر چه سود گزارش شده به استفاده کنندگان کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند، آن سود با کیفیت تر محسوب می شود.  [2]

پناهیان و رمضانی در مورد کیفیت سود چنین گفته اند: کیفیت سود را در یک نگاه یا قالب تحلیلی می­توان به عنوان یک نماینده حسابداری برای اطلاعات نامتقارن بین مدیران و سرمایه­گذاران در نظر گرفت. به عبارت دیگر، بین کیفیت سود و عدم تقارن اطلاعات، رابطه معکوس وجود دارد.  این مطلب بدان معنی است که از تقارن یا عدم تقارن اطلاعاتی فیمابین مدیریت و سرمایه­گذاران یک شرکت، می­توان کیفیت سود گزارش شده آن شرکت را پیش­بینی کرد و هم چنین از کیفیت سود گزارش شده یک شرکت می­توان تقارن یا عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیریت آن شرکت و سرمایه گذاران در آن را تحلیل نمود. [3]

در تعریف مفهوم کیفیت سود به دو ویژگی برای تعیین کیفیت اشاره شده است، یکی سودمندی در تصمیم گیری است و دیگری ارتباط بین کیفیت سود و سود اقتصادی است. به عبارت دیگر، کیفیت سود عبارت است از بیان صادقانه سود گزارش شده. یعنی کیفیت سود بالا نشان دهنده مفید بودن اطلاعات سود برای  تصمیم­گیری استفاده­کنندگان و همچنین مطابقت بیشتر آن با سود اقتصادی می باشد. [4]

در واقع به باور برخی صاحب نظران، ریشه مطرح شدن بحث کیفیت سود را باید در نواقص پارادایم های موجود در حسابداری جستجو کرد. مهمترین ایراد وارده بر مبنای تعهدی عینی نبودن اعداد و ارقام – به خصوص رقم سود – در مقایسه با مبنای نقدی است. در واقع به دلیل وجود عواملی نظیر قضاوت، تخصیص و برآورد، عدم عینیت جزء جدانشدنی مبنای تعهدی محسوب می­شود. در همین راستا پژوهشگران بسیاری به بررسی آثار و نتایج این عدم عینیت سود حسابداری پرداخته­اند. [5]

از آنجا که در مبنای تعهدی لزومًا شناسایی درآمدها و هزینه­ها همراه با دریافت و پرداخت وجه نقد نبوده و در محاسبه سود نیز از پیش­بینی­ها و برآوردها استفاده می­شود، از این رو این پرسش مطرح می­ ­شود که تا چه میزان می­توان به این رقم در هنگام اخذ تصمیم اطمینان کرد. اختیار عمل مدیران در استفاده از اصول تحقق و تطابق  و استفاده از برآورد و پیش­بینی از جمله  عواملی است که کیفیت سود را تحت تأثیر قرار می­دهد. [2]

 

2-2- ساختار سرمایه[ii]

به ترکیب منابع مالی شرکت ساختار سرمایه می­گویند. مدیریت در تأمین مالی می­تواند منابع مختلف مالی را با درصدهای مختلف با هم ترکیب کند. در برنامه ریزی ساختار سرمایه مفهوم اهرم بسیار مهم است. اهرم مالی استفاده از منابع مالی با هزینه ثابت در مقابل استفاده از سهام عادی می­باشد [6]

در ادبیات مالی، ساختار سرمایه تا حدود زیادی مدیون کارهای مودیلیانی و میلر است. مودیلیانی و میلر بحث می­کنند که در بازار سرمایه کامل به دلیل وجود آربیتراژ و پدیده وام شخصی تفاوتی بین ارزش شرکت بدون بدهی و شرکت دارای بدهی وجود ندارد. بنابراین تصمیمات مالی هیچ ارزش برای شرکت و ارزش آن ندارد. [7] البته شواهد تجربی این نظریه را تایید نمی­کند. [8]

با توجه به تحقیق انجام گرفته توسط ال نجار و تیلور[iii] (2008) اهرم را می­توان به عنوان معیار ساختار سرمایه در نظر گرفت.

 ما در اینجا رابطه کیفیت سود را با چهار عامل سودآوری، اندازه شرکت، فرصت های رشد و ساختار مالکیتی و سهام مدیریتی که به نوعی بر ساختار سرمایه تاثیر دارد را نیز مورد بررسی قرار می­دهیم.

2-2-1-  سودآوری : وقتی که سطح سود قبل از بهره و مالیات (EBIT) پایین باشد. از نقطه نظر سود هر سهم، تأمین مالی از طریق حقوق صاحبان سهام مطلوب‌تر از تامین مالی از محل بدهی است. از طرف دیگر وقتی که سطح سود قبل از بهره و مالیات بالا است، از نقطه نظر سود هر سهم، تأمین مالی بدهی خوشایندتر از تأمین مالی از طریق سهام عادی است. [9] در مقایسه با مطالعات نظری، بیشتر مطالعات تجربی نشان می­دهند که نسبت بدهی به دارایی رابطه منفی با سودآوری دارد. فریند و لانگ[iv] (1988)  و تیتمن و وسلز[v](1999) یافته­های بدست آمده از شرکت­های امریکایی را مشاهده کردند و دریافتند که نسبت بدهی به دارایی با سودآوری در هر دو کشور ایالات متحده و ژاپن رابطه منفی دارد.

2-2-2- اندازه شرکت: بسیاری از مطالعات نشان می­دهد که رابطه مثبتی بین نسبت بدهی به دارایی و اندازه شرکت وجود دارد. مارش[vi] (1982) دریافت که شرکت های بزرگ در اغلب موارد بدهی بلند مدت را انتخاب می­کنند در حالی که شرکت های کوچک بدهی های کوتاه مدت را انتخاب می کنند. فاما و جنسن[vii] (1983) استدلال می­کنند که شرکت های بزرگ تمایل به ارائه اطلاعات بیشتری به وام دهندگان در مقایسه با شرکت­های کوچکتر دارند. بسیاری از مطالعات نظری شامل هریس و راویف­(1990)، نارایانان(1988)، نوئه (1988)، پویتتوین(1989)  و استالز (1990) [viii]، نشان می­دهند که نسبت بدهی به دارایی با ارزش شرکت افزایش می­یابد.

2-2-3-  فرصت­های رشد: مطالعات نظری به طور کلی حاکی از این است که فرصت­های رشد رابطه منفی با نسبت بدهی به دارایی دارد. از یک طرف، همانطور که  یونگ، کیم و استولز[ix] (1996) نشان داده­اند، اگر مدیریت اهداف رشد را دنبال کنند، منفعت مدیریت و سهامداران با شرکت­های با فرصت­های سرمایه­گذاری قوی­تر منطبق می­شود. اما برای شرکت­های فاقد فرصت­های سرمایه گذاری، بدهی جهت محدود کردن اختیارات مدیریتی به صورتی که توسط جنسن (1986) و استولز[x] (1990) پیشنهاد شد به کار می­رود.

2-2-4- ساختار مالکیتی و سهام مدیریتی : انتظار می رود که ارتباطی بین ساختار مالکیت و نسبت بدهی به دارایی وجود داشته باشد. للاند و پایل[xi] (1997) استدلال می کنند که نسبت بدهی به دارایی از لحاظ تئوری، رابطه مثبتی را تایید می­کند. از طرف دیگر، فرند و لانگ[xii] (1988) نتایج متضادی را ارائه دادند. مطالعات تجربی نتایج مختلفی ارائه می­کند: به عنوان مثال، در حالی که این باور وجود دارد که ساختار مالکیت بر ساختار سرمایه موثر است، به نظر می­رسد هیچ اظهار نظر شفافی در این خصوص وجود ندارد. چیدامبران و جان[xiii] (2000) بحث می­کنند که سهامداران عمده نقش مهمی در انتقال اطلاعات به سهامداران دیگر دارند. سهامداران عمده می­توانند اطلاعات نهانی را از مدیریت گرفته و این اطلاعات را به سهامداران انتقال دهند. تئوری نمایندگی پیشنهاد می­کند که ساختار سرمایه بهینه و ساختار مالکیتی می­توانند هزینه­های نمایندگی را به حداقل برساند.

 

3-  پیشینه تحقیق

دیچو و دیچف (2002) نقش اقلام تعهدی را سنجش عملکرد شرکت­ها مورد بررسی قرار دادند. آنها چنین فرض کردند که به دلیل لزوم پیش بینی و برآورد جریان­های نقدی آتی در اقلام تعهدی، با افزایش در خطای پیش­بینی، کیفیت سود و اقلام تعهدی نیز کاهش می­یابد. آنها در نهایت به این نتیجه رسیدند که ویژگی­های شرکت بهترین ابزار برای ارزیابی کیفیت سود هستند. این ویژگی­ها شامل عواملی نظیر قدر مطلق میزان اقلام تعهدی، طول چرخه عملیاتی، انحراف معیار از فروش، جریان­های نقدی اقلام تعهدی و سود و همچنین اندازه شرکت می باشد. [10] شیپر و وینسنت نیز نشان دادند که کیفیت سود علاوه بر معیارهای متداول به نوع و میزان قراردادهای منعقده بر اساس اطلاعات حسابداری نیز بستگی دارد. [11] چان و همکاران نیز در تحقیقی نشان دادند که شرکت­های با کیفیت سود پایین در دوره­های آتی دچار کاهش قیمت و بازدهی خواهند شد. آنها اختلاف سود  و جریان های نقدی را به عنوان کیفیت سود در نظر گرفتند. [12]

در این زمینه تحقیقات خوبی نیز در ایران صورت گرفته است. ثقفی و کردستانی(1383) به بررسی و تبیین رابطه بین کیفیت سود و واکنش بازار به تغییرات سود نقدی پرداختند. آن­ها دریافتند که سرمایه گذاران کیفیت سود را به عنوان عملی مربوط برای تعدیل واکنش خود نسبت به تغییرات سود نقدی در نظر نمی­گیرند. خواجوی و ناظمی(1384) نیز به بررسی ارتباط بین کیفیت سود و بازده سهام پرداختند. مشابه چنین تحقیقی توسط اعتمادی و ایمانی(1386) و همچنین قائمی و همکاران (1387) نیز صورت گرفته است. در تحقیقی دیگر پناهیان و رمضانی(1386) به بررسی رابطه کیفیت سود و واکنش بازار به افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده سهامداران پرداختند. آنها دریافتند که سهامداران در واکنش به خبر اعلام افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده، کیفیت سود را به عنوان اطلاعاتی مربوط در نظر نمی­گیرند. این امر با تحقیقات خارجی در تضاد و مطابق تحقیقات داخلی است و به نوعی عدم آشنایی سرمایه­گذاران با بحث کیفیت سود را تایید می­کند.(ثقفی و کردستانی 1383)

للاند و پیل[xiv] (1977) و جنسن[xv] (1986) پیشگامان انجام تحقیقات در مورد وجود رابطه بین ساختار سرمایه و مالکیت نهادی بوده اند. چگانتی و دامان پور[xvi] (1991)، جنسن و همکاران (1992) و گریر و زیچویچ[xvii] (1994) افرادی هستند که وجود رابطه بین ساختار سرمایه و ساختار مالکیت نهادی را شناسایی کرده‏اند. [11]

بریلسفورد[xviii] و همکاران (2002) با استفاده از چهارچوب تئوری نمایندگی به بررسی رابطه بین ساختار سرمایه و ساختار مالکیتی پرداختند. نتایج آن ها نشان داد که رابطه مثبتی بین سهامداران عمده و اهرم و همچنین رابطه غیر خطی بین میزان سهام مدیریتی مالکان و اهرم وجود دارد. همچنین سطوح مختلف رابطه بین مالکان عمده و اهرم با توجه به سهام مدیریتی مالکان مشاهده شد. [11]

نمازی و کرمانی (1387) در پژوهشی تاثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی کرده اند. فرضیه تحقیق وجود رابطه معنی دار بین ساختار مالکیت شرکت و عملکرد آن ها بوده است. نمونه مورد مطالعه 66 شرکت طی سال های 1382 تا 1386 بوده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که رابطه معنی دار و منفی بین مالکیت نهادی و عملکرد شرکت و رابطه معنی دار و مثبت بین مالکیت شرکتی و عملکرد شرکت وجود دارد. مالکیت مدیریتی به صورت معنی دار و منفی بر عملکرد تاثیر می­گذارد و در مورد مالکیت خارجی اطلاعاتی که بیانگر مالکیت سرمایه­گذاران خارجی در شرکت­های نمونه آماری باشد مشاهده نشده است. به طور کلی پژوهش نشان داد که بین ساختار مالکیت شرکت­ها و عملکرد آن ها رابطه معنی داری وجود دارد. [10]

مراد زاده فرد و همکاران (1388) رابطه بین مالکیت نهادی سهام و مدیریت سود در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار داده اند. در این تحقیق بر تاثیر عوامل حاکمیت شرکتی بر توانایی مدیران برای مدیریت سود تاکید شده و دو نوع آزمون همبستگی و آزمون رگرسیون مقطعی چندگانه، برای بررسی ارتباط بین مدیریت سود و مالکیت نهادی مورد استفاده قرار گرفته است. به طور کلی نتایج تحقیق بیانگر وجود رابطه منفی معنادار بین سطح مالکیت نهادی و تمرکز آن با مدیریت سود بوده است. [11]

 

4-  اهداف و ضرورت تحقیق

هدف این تحقیق بررسی تاثیر کیفیت سود به عنوان یک متغییر بیرونی و غیر قابل کنترل توسط مدیریت و برگرفته از فضای کسب و کار بر ساختار سرمایه به عنوان یک متغیر درونی و تحت کنترل مدیریت می­باشد. یکی از اهداف مهم گزارشگری مالی، تهیه اطلاعات مفید برای تصمیم گیری است. از آنجا که ارزیابی کیفیت سود برای تصمیم گیری مفید است، بدین دلیل نقش مهمی را در راستای تامین هدف مذکور ایفا می­کند. سود حسابداری باید توسط معیارهایی سنجیده شوند و آن معیارها می توانند قدرت پیشگویی، تداوم و تکرار پذیری سود، میزان محافظه کاری و نقدینگی آن باشند. [13] پس توجه سرمایه­گذاران به این دو موضوع یعنی کیفیت سود و ساختار سرمایه  می­تواند کمک­های بسیاری به آنها در جهت سرمایه­گذاری مناسب باشد.

 

5-  فرضیه­های تحقیق

فرضیه اصلی تحقیق : رابطه معنی داری بین کیفیت سود و ساختار سرمایه وجود دارد.

فرضیه فرعی اول : رابطه معنی داری بین کیفیت سود و شاخص سودآوری  وجود دارد.

فرضیه فرعی دوم : رابطه معنی داری بین کیفیت سود و شاخص اندازه شرکت وجود دارد.

فرضیه فرعی سوم : رابطه معنی داری بین کیفیت سود و شاخص فرصت­های رشد وجود دارد.

فرضیه فرعی چهارم : رابطه معنی داری بین کیفیت سود و شاخص ساختار مالکیتی و سهام مدیریتی وجود دارد.

 

6-   روش شناسی تحقیق

6-1- روش تحقیق

روش تحقیق از نوع همبستگی بوده و با استفاده از تجزیه و تحلیل رگرسیون به رابطه بین کیفیت سود و ساختار سرمایه در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران پرداخته می­شود. متغیر وابسته در این تحقیق کیفیت سود (EQ) است که توسط نسبت جریان نقد عملیاتی به سود عملیاتی (EBIT) سنجیده می­شود. متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از :

Leverage: نسبت کل بدهی به کل دارایی­ها

 (PI)Profitability: نسبت درآمد قبل از کسر بهره و مالیات به کل دارایی­ها

Size: لگاریتم طبیعی فروش

 (OP)Growth opportunities: از Q توبین برای اندازه گیری فرصت های رشد استفاده می­شود.

Ownership structure (OS): از درصد مالکیت سهامداران نهادی به عنوان شاخص ساختار مالکیت استفاده می­شود. 

در نهایت رگرسیون زیر برای بررسی رابطه بین ساختار سرمایه و کیفیت سود برازش می­شود:

EQ = α_it + β_1it Leverage _{it +} β_2it profitability _it + β_3it Size _it + β_4it Growth Opportunities _it + β_5it Ownership structure _it + ε_it

 

همچنین با استفاده از ماتریس همبستگی به روابط بین متغیرها نیز پرداخته می‏شود.

 

6-2- جامعه و نمونه آماری تحقیق

جامعه آماری مطالعه حاضر، کل شرکت­های غیر مالی حاضر در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی سال­های 1383 تا 1393  می­باشند. جهت انتخاب نمونه از فرمول زیر استفاده شد:  

                                              

 

جهت انتخاب شرکت­ها به دو فاکتور پایان سال مالی (29 اسفند باشد) و عدم در نظر گرفتن شرکت­های سرمایه­گذاری، بانکی و بیمه­ای نیز توجه شده است.

تعداد نمونه با فرض 5% =α و 15% = ε به دست می­آید. به منظور کاستن احتمال خطای نمونه­گیری، تعداد برآورد شده از فرمول فوق الذکر به 57 شرکت افزایش یافته است.

 

6-3- یافته­ها و آزمون فرضیات پژوهش

برای تجریه و تحلیل داده­های تحقیق از نرم افزارهای Minitab و EViews  استفاده شده است. با بررسی ماتریس همبستگی بین متغییرها (چنانچه مقدار P – Value   کمتر از 5 درصد باشد، رابطه معنادار بین دو متغییر تائید می­شود). به رابطه معناداری بین نسبت بدهی به دارایی و شاخص سودآوری خواهیم رسید. همچنین رابطه مثبت معنی­داری بین اندازه شرکت و فرصت­های رشد با شاخص سودآوری مشاهده می­شود. بین اندازه شرکت و درصد مالکیت نهادی رابطه معنی داری مشاهده نمی­شود. همچنین رابطه مثبت معنی داری بین اهرم ( نسبت بدهی به دارایی) و ساختار مالکیتی وجود دارد. اما بطور کلی کیفیت سود رابطه معنی داری با عوامل در نظر گرفته شده ندارد.

معادله رگرسیون برازش شده به شرح زیر می باشد :

OCF/NP = 1.42 - 0.91 Leverage + 2.11 PI - 0.037 Size + 0.457 OP + 0.0140 OS

 

7-  نتیجه گیری و پیشنهادات

کیفیت سود و ساختار سرمایه شرکت دو مبحث مهم در ادبیات مالی و حسابداری  به شمار می­روند. به همین دلیل تحقیقات زیادی در باب این دو مبحث بطور جداگانه صورت گرفته است ولی تحقیقیات زیادی درباره ارتباط این با همدیگر صورت نگرفته است. به همین دلیل در این تحقیق به بررسی رابطه بین این دو پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان می­دهد که بین ساختار سرمایه و کیفیت سود  رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین نتایج حاصل نشان می­دهد که رابطه مثبت معناداری بین اندازه شرکت و سودآوری با نسبت بدهی به دارایی وجود دارد. پژوهشگران می­توانند با توجه به نتایج این تحقیق، جوانب دیگری همانند نظریه­های مختلفی که در ساختار سرمایه مطرح است را با تعاریف مختلف کیفیت سود مورد سنجش قرار دهند. همچنین می­توان رابطه میان اهرم­ها ( اهرم عملیاتی و اهرم مالی ) را با کیفیت سود سنجید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

1- عضو هیئت علمی گروه اقتصاد، پژوهشکده مطالعات تطبیقی و اقتصاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.تهران،ایران

  [e-mail]

2- دانشجو دکتری مدیریت مالی، دانشگاه علوم و تحقیقات، تهران .تهران،ایران [e-mail]

[3]-  دانشجو دکتری اقتصاد، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران .تهران،ایران [e-mail]

---

[i] Earning Quality

[ii] Capital Structure

^[iii] Al-Najjar & Taylor

[iv] Friend and Lang

[v] Titman and Wessels

[vi] Marsh

[vii] Fama and Jensen

[viii] Harris and Raviv (1990), Narayanan (1988), Noe (1988), Poitevin (1989), and Stulz (1990)

[ix] Jung, Kim and Stulz

[x] Stulz

[xi] Leland and Pyle

[xii] Friend and Lang

[xiii] Chidambaran & John

^[xiv] Leland and Pyle

^[xv] Jensen

^[xvi] Chaganti & Damanpour

^[xvii] Grier and Zychowicz

^[xviii] Brails ford

مراجع

فهرست منابع

1)    خواجوی،شکرالله. ناظمی ، امین. " بررسی ارتباط بین کیفیت سود و بازده سهام با تاکید بر نقش ارقام تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران " . بررسی­های حسابداری و حسابرسی، سال دوازدهم، شماره 40، تابستان 84 ، صص 37 تا 60 .

2)    پناهیان، حسین. رمضانی، علی اکبر. " بررسی رابطه کیفیت سود با واکنش بازار به افزایش

3)    سرمایه از محل مطالبات و آورده­های نقدی سهامداران " . بررسی­های حسابداری و حسابرسی، دوره ۱۴ ، شماره ۵۰ ، زمستان ١٣٨٦ ، از صفحه ۸۳ تا 98 .

4)    احمد پور، احمد. احمدی، احمد." استفاده از ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی درارزیابی کیفیت سود " . بررسی­های حسابداری و حسابرسی، دوره ۱۵ ، شماره ۵۲ ، تابستان ۱۳۸۷ ، از صفحه ٣ تا 16.

5)    کرمی، غلامرضا. تاجیک ، کامران. مردای، محمد تقی . " بررسی رابطه بین کیفیت سود و افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامداران در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران " . بررسیهای حسابداری و حسابرسی، شماره 44، تابستان 85 ، صص 71 تا 84 .

6)    قالیباف اصل، حسن (1387). مدیریت مالی : مفاهیم و کاربردها. پوران پژوهش. چاپ ششم.

7)    Francis, J., Lafond, R., Olsson, P., Schipper, K., "The market pricing of accruals quality", Journal of accounting and economics, vol 39, No. 2, PP.295-327.

8)    Al-Najjar, Basil. Taylor, Peter (2008). ‘‘The relationship between capital structure and ownership structure:New evidence from Jordanian panel data’’. Managerial Finance. Vol. 34 No. 12, 2008. pp. 919-933.

9)    افشاری، اسدالله، مدیریت مالی در تئوری و عمل، جلد دوم، انتشرات سروش، چاپ اول سال 1379 ص 786.  

10) Dichow, P. and I. Dichev, (2002). "The quality of accruals and the role of accrual estimation errors". The accounting review, 77, 35.

11) Schipper, K. and L. Vincent, (2003). "Earnings Quality", Accounting Horizons, 17, 97-110.

12) Beaver, W, R. Clarke, and W. Wright, (1979). "The association between unsystematic security returns and the magnitude of the earnings forecast error", Journal of Accounting Research, 17(Autumn ), 316-340.

13) Chan, K, L. Chan, N. Jegadeesh, and J. Lakonishok, (2006). "Earnings quality and stock returns", Journal of business, forthcoming

14) Financial Accounting Standards Board (1983). "Statement of financial Accounting concept 1", Stamford, CT.