انتخاب استراتژی بهینه توسعه گردشگری با استفاده از مدل راهبردی SWOT (مطالعه موردی: شهر مراغه)

آمایش محیط

مقاله 8، دوره 8، شماره 28، خرداد 1394، صفحه 149-172   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حسن اسماعیل زاده^{* 1}؛ یعقوب اسماعیل زاده²

¹(استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، و عضو هیأت علمی گروه جغرافیای انسانی دانشگاه شهید بهشتی)

²(کارشناس ارشد مهندسی شهرسازی، دانشگاه گیلان)

چکیده

امروزه گردشگری به عنوان بزرگ ترین صنعت خدماتی دنیا اهمیت روزافزونی یافته است. بسیاری از کشورهای پیشرفته و حتی کشورهای در حال توسعه، گردشگری را در اولویت‌های اول اقتصادی خود قرار داده و با برنامه‌ریزی‌های خردمندانه توانسته‌اند سهم بالایی از بازار جهانی گردشگری را به خود اختصاص دهند. شهر مراغه یکی از بسترهایی است که از توان و ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری برخوردار است، اما در اثر عدم برنامه‌ریزی‌های مطلوب یا سودجویی‌های اقتصادی، محدوده های سکونتگاهی و اکوسیستم پیرامون آن همواره با توسعه ساخت‌وساز یا استفاده‌های نادرست تفریحی- فراغتی و تخریب پوشش گیاهی موردتهدید قرار گرفته و تداوم روند کنونی، چه بسا خسارت‌های جبران‌ناپذیری را بر طبیعت و آثار تاریخی- فرهنگی منطقه وارد خواهد کرد. در تحقیق حاضر تلاش بر این است که با تحلیل ارکان چهارگانه راهبردSWOT  (نقاط ضعف و قوت، و تهدیدها و فرصت ها)، مناسب ترین استراتژی در توسعه گردشگری شهر و پیرامون آن، شناسایی و توسعه یابد تا از این طریق، نه تنها توسعه گردشگری در بسترهای طبیعی و اجتماعات محلی رخ دهد بلکه از تهدیدهای وارد بر منطقه نیز جلوگیری به عمل آید. بر این اساس این نوشتار با تشریک مساعی با ذینفعان به دنبال توسعه گردشگری براساس دیدگاه های گروه های مختلف در محدوده موردمطالعه می‌باشد.
روش تحقیق مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی- توسعه‌ای است. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته و در تحلیل اطلاعات نیز از مدل SWOT و تکنیک دلفی استفاده شده است. جامعه آماری شامل شهر مراغه و پیرامون آن است که از این طریق، ظرفیت های گردشگری تاریخی- فرهنگی، انسانساخت و طبیعی موردمطالعه قرار گرفته است. واحدهای تحلیل نیز دربرگیرنده متخصصین گردشگری، ساکنین محلی، گردشگران و مسوولین سازمان های مرتبط با گردشگری منطقه می‌باشد. نتایج ارزیابی های حاصل از مدل راهبردی SWOT، نشان دهنده­ی آسیب پذیری بالای منطقه از نظر تهدیدها (با امتیاز 1.872) و بالا بودن نقاط قوت (با امتیاز 2.151) در بخش گردشگری در شهر مراغه است. براین اساس، استراتژی منتج از راهبرد SWOT، استراژی تنوع (ST) است.

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ راهبرد SWOT؛ شهر مراغه