مقایسه اثربخشی درمانگری فراشناختی با شناخت درمانگری در کاهش اضطراب امتحان

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 2، دوره 11، شماره 44، تیر 1394، صفحه 366-357   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

فهیمه قهوه‌چی‌الحسینی^{* 1}؛ علی فتحی آشتیانی²؛ مجتبی ساتکین¹

¹کارشناس ارشد روان‌شناسی-مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌اله (عج)

²استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌اله (عج)

چکیده

این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمانگری فراشناختی با شناخت درمانگری در کاهش اضطراب امتحان انجام گرفت. روش پژوهش شبه‎ تجربی با طرح پیش‎آزمون‎ـ‎پس‎آزمون با گروه گواه بود. از بین دانشجویان دختر مقطع کارشناسی ارشد خوابگاه­های دانشگاه تربیت مدرس 15 نفر به شیوه در‌دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه درمانگری فراشناختی، شناختی و گواه (در هر گروه 5 نفر) قرار گرفتند. گروه­های آزمایشی در خلال هشت جلسه تحت مداخله درمانگری قرار گرفتند. سیاهه اضطراب امتحان اسپیلبرگر (1980) قبل و بعد از مداخله توسط افراد سه گروه تکمیل شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان دادند گروه­ها تفاوت معناداری در کاهش اضطراب امتحان داشتند، در حالی‎که نتایج حاصل از آزمون حداقل تفاوت معنادار حاکی از یکسان بودن اثربخشی درمانگری فراشناختی و درمانگری شناختی در کاهش اضطراب امتحان بود. اما هر دو گروه فراشناختی و شناختی نسبت به گروه گواه کاهش بیشتری در اضطراب امتحان نشان دادند. با توجه به شیوع اضطراب امتحان استفاده از روی‎آورد‎ی تلفیقی از درمانگری‏های موجود (شناختی‎ـ‎فراشناختی) می‏تواند بسیار مؤثر واقع شود.

کلیدواژه‌ها

درمانگری فراشناختی؛ درمانگری شناختی؛ اضطراب امتحان؛ هیجان‎پذیری؛ نگرانی؛ دانشجو

مراجع

ابوالقاسمی،ع. (1381). بررسی میزان همه‎گیری‎شناسی اضطراب امتحان و اثربخشی دو روش درمانگری در کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان دبیرستان. پایان‎نامه دکتری دانشکده روان‎شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

به‎پژوه، ا.، بشارت، م. ع.، غباری‎بناب، ب. و فولادی، ف. (1388). تأثیر آموزش راهبردهای شناختی‎رفتاری بر کاهش اضطراب امتحان دانش‎آموزان دختر دبیرستانی . مجله روان‎شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، 39(1)،21-3.

حق‎شناس، ح.، بهره‎دار، م. ج. و رحمن‎ستایش، ز. (1388). کـار‌آزمـایـی کـاهش اضطـراب امتحـان در گروهی از نوجوانان پیـش‎دانشگاهی. مجلـه روان‎پـزشکـی و روان‎شناسی بالینی ایران، 15(1)، 69-63.

حیدری، ا. (1385). اثربخشی آموزش برنامه مداخله ترکیبی شناختی‎رفتاری و مهارت‎های زندگی برکاهش استرس دانش‎آموزان تیزهوش دبیرستان­های شهر تهران. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‎شناسی، دانشگاه تهران.

خسروی، م. و بیگدلی، ا. (1387). رابطه ویژگی‌های شخصیتی با اضطراب امتحان در دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 2(1)،24-13.

سادوک، و. و سادوک، ب. (1387). خلاصه روان‎پزشکی: علوم رفتاری‎ـ‎روان‎پزشکی بالینی. ترجمه ح. رفیعی و خ. سبحانیان. تهران: انتشارات ارجمند (تاریخ اثر اصلی، 2003).

سرباز‎وطن، ط. (1393). بررسی رابطه بین آگاهی‎های فراشناختی و سبک‎های یادگیری با خودتنظیمی و اضطراب امتحان. پایان‎نامه کارشناسی‎ارشد، دانشگاه فردوسی.

شاهنده، م. و صفرزاده، س. (1389).بررسی اثربخشی درمانگری عقلانی‎ـ‎عاطفی الیس بر کاهش  اضطراب امتحان. مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 28(108)، 315-310.

شکرپور، م. ع. (1390). بررسی ابعاد کمال‎گرایی و فراشناخت در مبتلایان به اختلال وسواس اجباری واضطراب اجتماعی. پایان‎نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روان‎شناسی، دانشگاه شیراز.

فتی،‌ ل.،  شکیبا، ش.، طهماسبی‎مرادی، ش.، ناصری، ح. و ضیایی،‌ک. (1387). فنون شناخت درمانگری. تهران: دانژه.

Aalayi, Z., & AhmadiGatab, T. (2011). The impact of training cognitive-behavioral strategies on reduction of Test Anxiety in male high school students. European Psychiatry, 26(1), 19-58.

Benor, D. J., Ledger, K., Toussiant, L., Het, G., & Zacaro, D. (2009). Pilot study of emotional freedom techniques, holistic hybrid derived from eye movement desensitization and reprocessing and emotional freedom technique, and cognitive behavioral therapy for treatment of test anxiety in university students. Journal of Science and Healing, 5 (6), 338-340.

Burkam, J. M. (2008). A cognitive-behavioral inter-vention for test anxiety in high school students. CA: Consulting Psychologist Press.

Davis, W., & Lysaker, L. (2005). Cognitive-behavioral therapy and functional and metacognitive outcomes in schizophrenia: A single case study. Cognitive Behavioral Practicing, 12, 468-478.

Ergene, T. (2002). Effective intervention of test anxiety reduction. School Psychology International, 24(3), 313-328.

Harris, G., & Johnson, S. B. (1983). Coping imagery and relaxation instruction in covert modeling for test anxiety. Behavior Therapy, 14, 147-157.

Hans, M. N. (2009). Effectiveness of Brief Metacognitive Therapy versus Cognitive-Behavioral Therapy in a general outpatient setting. International Journal of Cognitive Therapy, 2, 152-159.

Leahy, R. L. (1996). Cognitive therapy: Basic principles and applications. Northvale, NJ: Aronson.

Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students' self-regu-lated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational Psychologist, 37(2), 91-105.

Matthews, G., Hillyard, E. J., & Campbell, S. E. (1999). Metacognition and maladaptive coping as components of Test Anxiety. Clinical Psychology and Psychotherapy, 6, 111-125.

Meichenbaum, D. H. (1972). Cognitive modification of test anxious college students. Journal of  Counseling and Clinical Psychology, 39(3), 370-380.

Meichenbaum, D., & Turk, D. (1976). The cognitive-behavioral management of anxiety, anger and pain. In P. Davidson (Ed.), The behavioral management of anxiety, depression and pain (pp:1-34). New York: Brunner/mazel.

Morris, L. W., & Liebert, R. M. (1967). Relationship of cognitive and emotional components of Test Anxiety to psychological arousal and academic performance. Journal of Consultingand Clinical Psychology, 35, 323-337.

Orbacha, G., Lindsay, S., & Grey, S. (2007). A randomized placebo-controlled trial of a self-help Internet-based intervention for Test Anxiety. Behavior Research and Therapy,45, 483-496

Putwin, D. W., & Daniels, R. A. (2010). Is the relation-ship between competence beliefs and Test-Anxiety influenced by goal orientation? Learning and Individual Differences, 20, 8-13.

Sarason, I. G. (1975). Anxiety and self-preoccupation. In I. G. Sarason & C. D. Spilberger (Eds), Stress and anxiety (Vol.2). New York: Hemisphere/Halstead.

Sarason, I. G. (1981). Test anxiety, stress, and social support. Journal of Personality, 49(1), 101-114.

Sarason, L. (1994). The meaning of anxiety. New York: Ronald Press.

Speilberger, C. D., & Gonzalez, H. P. (1980). Preli-minary professional manual for the Test Anxiety Inventory. Palo Alto: Consulting Psychologists Press.

Sud, A. & Sharma, S. (1990) .Two short-term, cog-nitive interventions for the reduction of Test Anxiety. Anxiety Research, 3,131-147.

Wells, A. (1995). Metacognition and worry: A cognitive model of generalized anxiety disorder. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 23,
301-320.

Wells, A., Welford, M., King, P., Papageorgiou ,C., Wisely, J., & Mendel, E. (2010). A pilot ran-domized trial of metacognitive therapy vs applied relaxation in the treatment of adults with gene-ralized anxiety disorder. Behaviour Research and Therapy, 48(5), 429-434.

Wells, A., & Cartwright-Hatton, S. (2004). A short form of the Metacognition Questionnaire: Pro-perties of the MCQ 30. Behaviour Research and Therapy, 42, 385-396.

Wells, A. (1994). A multidimensional measure of worry: Development and preliminary validation of the Anxious Thought Inventory. Anxiety, Stress and Coping, 6, 289-299.

Wells, A., Welford, M., Fraser, J., King, P., Mendel, E., Wisely, J., & et al. (2008). Chronic PTSD treated with metacognitive therapy: An open trial. Cognitive and Behavioral Practice, 15, 85-92.

Wells, A., Fisher, P., Myers, S., Wheatley, J., Patel, T., & Brewin, C. R. (2009). Metacognitive therapy in recurrent and persistent depression: A multiple-baseline study of a new treatment. Cog-nitive Therapy Research, 33, 291-300.

Wells, A. (1995). Metacognition and worry: A cognitive model of generalized anxiety disorder. Behavioural Cognitive Psychotherapy, 23(3), 301-320.

Wells, A., & Matthews, G. (1994). Attention and emotion: A clinical perspective. Hove (UK): Lawrence Erlbaum