رابطه بین سبک‏ های دلبستگی و تاب‏‌آوری: نقش واسطه‌‏ای هوش هیجانی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 8، دوره 11، شماره 44، تیر 1394، صفحه 436-425   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

محبوبه البرزی^{* 1}؛ فریبا خوشبخت²؛ حمیدرضا گلزار³؛ مصطفی صبری³

¹دانشیار دانشگاه شیراز

²استادیار دانشگاه شیراز

³کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه‎ای هوش هیجانی در رابطه بین سبک‏های دلبستگی و تاب‏آوری در دانشجویان دانشگاه شیراز بود. بدین منظور 204 دانشجوی کارشناسی با استفاده از روش نمونه‎برداری تصادفی خوشه‏ای چندمرحله‎ای انتخاب شدند و به پرسشنامه‏های سبک‎های دلبستگی (هازن و شیور، 1987)، تاب‏آوری (کانر و دیویدسون، 2003) و هوش هیجانی (پترایدز و فارنهام، 2001) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند 1) بین سبک دلبستگی ایمن و هوش هیجانی و تاب‏آوری، رابطه مثبت وجود دارد، 2)  بین دلبستگی ناایمن دوسوگرا و هوش هیجانی و تاب‏آوری، رابطه منفی وجود دارد، 3) ارتباط بین دلبستگی ناایمن اجتنابی و تاب‏آوری منفی معنادار است، و 4) بین هوش هیجانی و تاب‏آوری، همبستگی مثبت و معنادار است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان دادند دلبستگی ایمن، پیش‏بینی‏کننده مثبت و دلبستگی ناایمن دوسوگرا، پیش‏بینی‏کننده منفی معنادار هوش هیجانی هستند. هوش هیجانی نیز پیش‏بینی‏کننده مثبت و معنادار تاب‏آوری بود. این پژوهش، با تأیید نقش واسطه‏ای هوش هیجانی در رابطه بین سبک‏های دلبستگی و تاب‏آوری دانشجویان، اهمیت هوش هیجانی در زندگی فردی و تحصیلی دانشجویان را برجسته کرد.
 

کلیدواژه‌ها

تاب‌‏آوری؛ سبک‏ های دلبستگی؛ هوش هیجانی

مراجع

احمدی‎ازغندی، ع.، فراست‎معمار، ف.، تقوی، ح. و ابوالحسنی، آ. (١٣٨٥). روایی و اعتبار پرسشنامه رگه هوش هیجانی پترایدز و فارنهام. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان شناسان ایرانی، 3 (10)، 168-157.

برک، ل. (1388). روان‎شناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمه ی. سیدمحمدی. تهران: نشر ارسباران. (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2007).

بشارت، م. ع. (1384). هنجاریابی مقیاس دلبستگی بزرگسال. گزارش پژوهشی، دانشگاه تهران.

بشارت، م. ع. (1392). نقش واسطه‏ای راهبردهای نظم‎دهی شناختی هیجان در رابطه بین سبک‏های دلبستگی و ناگویی هیجانی. روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 10(37)، 16-5.

تجلی، ف. و لطیفیان، م. (1387). تأثیر ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده بر سلامت روان با واسطه هوش هیجانی نوجوانان. فصلنامه خانواده پژوهی، 4(16)،422-407.

جوکار، ب. (1386). نقش واسطه‎ای تاب‏آوری در رابطه بین هوش هیجانی و هوش عمومی با رضایت از زندگی، روان‎شناسی معاصر، 4، 12-3.

حسنی، ج.، شیخان، ر.، آریاناکیا، ا. و محمودزاده، ا. (1392). اضطراب اجتماعی نوجوانان: نقش سبک‎های دلبستگی و راهبردهای نظم‎جویی شناختی هیجان. روان­شناسی تحولی: روان­شناسان ایرانی، 9 (36)، 370-363.

دلاورپور، م. آ.، سلطانی، م. و حسین‎چاری، م. (1387). پیش‏بینی بهبود پذیریی بازگشت به سوء مصرف موادمخدر بر پایه هوش هیجانی و رویارویی مذهبی. مجله روان‎پزشکی و روان‎شناسی ایران، 14 (3)، 315-307.

 

1. cognitive development

 

صبری، م. (1392). بررسی رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده،
سبک‌های دلبستگی و کیفیت زندگی در دانش‌آموزان دبیرستانی: نقش میانجیگری هوش عاطفی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روان‌شناسی تربیتی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز.

صبری،م.، البرزی،م. و بهرامی،م. (1392). رابطه الگوهای ارتباطی خانواده، هوش هیجانی و خلاقیت هیجانی در دانش آموزان دبیرستانی. فصلنامه اندیشه‎های نوین تربیتی ، 9(2)،63-35.

صبری، م.، خوشبخت، ف. و گلزار، ح. (1393). رابطه سبک‌های دلبستگی و سازگاری اجتماعی: نقش واسطه‌ای هوش هیجانی. روان‌شناسی‌ تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 11(42)، 194-181.

گیلک،م.، محمدی، ع. و باقری، ف. (1392). رابطه تاب‌آوری و خودپنداشت با خودکارآمدی معلولان جسمی دختر: نقش واسطه‌ای خلاقیت. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 9 (35)، 315-307.

Arce, E., Simmons, A. W., Winkielman, P., Stein, M. B., Hitckock, C., & Paulus, M. P. (2008). Association between individual differences in self-reported emotional resilience and the affective- perception of neutral faces. Journal of Affective Disorders, 25, 210-222.

Armstrong, A. R. A., Galligan, R. F. B., & Critchley, C. R. (2011). Emotional intelligence and psychological resilience to negative life events. Personality and Individual Differences, 51, 331-336.

Atwool, N. (2006). Attachment and resilience: Impli-cations for children in care. Child Care in Practice Journal, 12 (4), 315-330.

Bar-On, R. (2000). Emotional and social intelligence: Insights from the Emotional Quotient Inventory (EQ-I). In R. Bar-On & J. D. A. Parker (Eds.), Handbook of emotional intelligence (pp. 363-388). San Francisco: Jossey-Bass.

Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical consi-deration. Journal of Personality and Social Psycho-logy, 51, 1173-1182.

Bartley, M., Head, J., & Stansfeld, S. (2007). Is attachment style & source of resilience against health inequalities at work? Social Science & Medicine, 64 (4), 756-775. 

Brenning, K., & Braet, C. (2013). The emotion regu-lation model of attachment: An emotion-specific approach. Personal Relationships, 20 (1), 107-123.

Conner, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new Resilience Scale: The Conner-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18, 76-82.

GhobaryBonab, B., & HaddadiKoohsar, A. A. (2011). Relation between emotional intelligence and attach-ment styles in delinquent adolescents. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 963-967.

HaddadiKoohsar, A. A., & GhobaryBonab, B. (2011). Relation between emotional intelligence and quality of attachment in high school admini-strators. Pro-cedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 949-953.

Hawkins-Rodgers, Y. P. (2007). Adolescents adjusting to a group home environment: A residential care model of reorganizing attachment behavior and building resiliency. Children and Youth Services Review, 29, 1131-1141.

Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Conceptualizing ro-mantic love as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524.

Hooper, L. M. (2007). The application of attachment theory and family systems theory to the phenomena of parentification. Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 15 (3),217-223.

Huntsinger, E. T., & Luecken, L. J. (2004). Attach-ment relationships and health behavior: The medi-ational role of self-esteem. Psychology & Health, 19 (4), 515-526.

Kafetsios, K. (2004). Attachment and emotional intelli-gence abilities across the life course. Personality and Individual Differences, 37, 129-145.

Kiesler, D. J., Schmidt, J. A., & Wagner, C. C. (1997). A circumplex inventory of impact messages: An operational bridge between emotional and inter-personal behavior. In R. Plutchik & H. R. Conte (Eds.), Circumflex models of personality and emo-tions (pp. 221-244). Washington, DC: American Psychological Association.

Kim, Y. (2005). Emotional and cognitive consequences of adult attachment: The mediating effect of the self. Journal of Personality and Individual Diffe-rences, 39 (5), 913-923.

Liu, Y., Wang, Z.,& Lü, W. (2013). Resilience and affect balance as mediators between trait emotional intelligence and life satisfaction. Personality and Individual Differences, 54(7), 850-855.

Mallinckrodt, B., & Wei, M. (2005). Attachment, social competencies, social support and psycho-logical distress. Journal of Counseling Psycho-logy, 52, 358-367.

Masten, A. S., & Coatsworth, J. D. (1998). The deve-lopment of competence in favorable and un-favorable environments. American Psychologist, 53, 205-220.

Masten, A. S., & Reed, M. G. J. (2004). Resilience in development, In Snyder, C. R. & Lopez, Sh. J. (Eds.), Handbook of positive Psychology. New York: Oxford University Press.

Maulding, W., Peters, G. B., Roberts, J., Leonard, E., & Sparkman, L. (2012). Emotional intelligence and resilience as predictors of leadership in school administrators. Journal of Leadership Studies, 5 (4), 20-29.

Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. R. (2008). Emotional intelligence: New ability or eclectic traits? American Psychologist, 63, 503-517.

Min, J. A., Yu, J. J.,  Lee, C. U., & Chae, J. H. (2013). Cognitive emotion regulation strategies contributing to resilience in patients with depression and/or anxiety disorders. Comprehensive Psychiatry, 54, 1190-1197.

Pepping, C. A., Davis, P. J., & O’donovan, A. (2013). Individual differences in attachment and dispositional mindfulness: The mediating role of emotion regulation. Personality and Individual Differences, 54, 453-456.

Petrides, K. V., & Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with refe-rence to established trait taxonomies. European Journal of Personality, 15, 425-448.

Reynaud, E., Guedj, E., Souville, M., Trousselard, M., Zendjidjian, X., ElKhouryMalhame, M., Fakra, E., Nazarian, B.,Blin, O., Canini, F., & Khalfa, S. (2013). Relationship between emotional experience and resilience: An fmRI study in firefighters. Neuropsychologia, 51(5), 845-849.

Rholes, W. S., & Simpson, J. A. (2004). Attachment theory: Basic concepts and contemporary questions. In W. S. Rholes & J. A. Simpson (Eds.), Adult atta-chment: Theory, research, and clinical impli-cations (pp. 3-14). New York: Guilford Press.

Rutter, M. (1994). Stress research: Accomplishments and tasks ahead. In R. J. Haggerty, L. R. Sherrod, N. Garmezy, & M. Rutter (Eds.), Stress, risk and resilience in children and adolescents: Processes, mechanisms and interventions (pp. 354-386). Cambridge: Cambridge University Press.

Shabani, J., & Hassan, S. A., Ahmad, A., & Baba, M. (2010). Exploring the relationship of emotional inte-lligence with mental health among early adolescents. International Journal of Psychological Studies, 2(2),209-216.

Svanberg, O. G. (1998). Attachment, resilience and pre-vention. Journal of Mental Health, 7(6),543-578.

Timmerman, I. G., & Emmelkamp, P. M. G. (2006).
The relationship between attachment styles and cluster B personality disorder in prisoners and forensic inpatients. Interpersonal  Journal of Law and Psychiatry, 29, 48-56.

Waller, M. A. (2001). Resilience in ecosystemic context: Evolution of the child. American Journal of Ortho-psychiatry, 71, 290-297.

Zeidner, M., Matthews, G., & Roberts, R. D. (2009). What we know about emotional intelligence: How it affects learning, work, relationships, and our mental health. Cambridge, MA: MIT Press