اسطوره و بازتاب آن در روانشناسی زنان و علت رویکرد منفی ایزدبانوان و زنان حماسه ساز

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 4، دوره 11، شماره 39، مرداد 1394، صفحه 123-159   

نویسندگان

نسرین سعیدی¹؛ نرگس محمدی بدر²

¹کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

²استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

چکیده

 
اسطوره‌ حقیقت ذهنی بشر نخستین است که بازتاب دهنده آرمان‌ها و آرزوهای وی بوده است و تا زمان کنونی هم در اشکال مختلف بازتاب یافته است. بعد آرمانخواهانه‌ای که در اسطوره‌ها متجلی است سبب می‌شود که قهرمان از صورت موجود بشری عادی خارج شود و به صورت ایزدان و موجودات قدرتمند تجلی پیدا کند. در درون هر زن کهن‌الگوی خدا‌بانویی نهفته است که خلق و خو و رفتار او را جهت می‌دهد و مظهر آرمان‌های او است. پژوهش حاضر که با روش تحلیلی – توصیفی و مطالعه کتابخانه‌ای سامان یافته است، تلاش می‌کند از منظر کاوش اسطوره‌های مادرشاهی، کهن‌الگوهای مؤثر در رفتار زنان قهرمان را بازنماید.

کلیدواژه‌ها

اسطوره؛ زن؛ ایزدبانو؛ الهه مادر؛ پهلوان بانو

مراجع

 

اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. 1377. اسطوره، بیان نمادین. چاپ اول. تهران: سروش.

بانو‌گشسپ‌نامه. 1382. روح انگیز کراچی. چاپ اوّل. تهران: پژوهشگاه علوم‌ انسانی و مطالعات فرهنگی.

بصاری، طلعت، 1355. «زن در شاهنامه»، نشریه علوم انسانی «کاوه». ش 59. ص۱۲.

بولن، شینودا، ۱۳۷3، نمادهای اسطوره‌ای و روانشناسی زنان. ترجمه آذریوسفی. چاپ اول. تهران: روشنگران.

بنونیست، امیل. 1354. دین ایرانی بر پایه متن‌های یونانی. ترجمه بهمن سرکاراتی. چاپ دوم. تهران: نشر بنیاد فرهنگ ایران.

حجازی، بنفشه. 1373. زن و به ظن تاریخ. چاپ اول. تهران: شهرآب.

جعفر‌قلیان، طاهره. 1374. «چهره زن در اساطیر ایرانی»، دانشگاه شهید چمران اهواز. ص58 تا62.

دورانت، ویلیام جیمز. 1365. تاریخ تمدن؛ مشرق زمین گاهواره تمدن. ترجمه احمد آرام. ج1. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.

ساروخانی، باقر. 1375. مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده. چ دوم. تهران: سروش.

ستاری، جلال. 1362. «نگاهی به چشم اندازهای اسطوره»، آینده. سال نهم. ش5 .330تا335.

ـــــــــــــ. 1388. اسطوره ایرانی. چ دوم. تهران: مرکز.

صداقت‌نژاد، جمشید.1390. سمیرامیس. چاپ اول. تهران: سمیر.

صمدی، مهرانگیز. 1367. ماه در ایران از قدیم‌ترین ایام تا ظهور اسلام. چاپ اول. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

طرسوسی، ابوطاهر. 1356. داراب‌نامه. به کوشش ذبیح اللّه صفا. چاپ اوّل. تهران: بنگاه‌ ترجمه و نشر کتاب.

عاطفی، میرحسن. 1390. «تاریخ تمدن ایران باستان، زنان سرباز تاریخ»، انجمن زنان پژوهشگر تاریخ. ص101تا123.

فخاری، رامین. 1390. «تاریخ بابل باستان»، قابل دسترسی در سایت تاریخ ما به نشانی: www.Tarikhe ma.net/author/fakhari

فردوسی، ابوالقاسم. 1380. شاهنامه. ۷جلد (بر اساس نسخه نه جلدی چاپ مسکو). چاپ دوم. تهران: ققنوس.

فرنبغ دادگی. 1380. بندهش. به کوشش مهرداد بهار. چاپ دوم. تهران: توس.

گودرزی، علیرضا. 1389. «اسطوره در تاریخ-تاریخ در اسطوره»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. ش۱۴۹. ص۶۸-۶۴

لاهیجی، شهلا. 1389. «زن و اسطوره»، سخنرانی در گروه فرهنگی مؤسسه رهیاب. تیرماه.

لاهیجی، شهلا و مهرانگیز کار. 1377. شناخت هویت زنان ایرانی در گستره پیش از تاریخ و تاریخ. تهران: نشر روشنگران و مطالعات زنان.

مزداپور، کتایون. 1383. «قدرت بانو گشسپ و تیغ عشق»، نقد و بررسی کتاب فرزان. ش7. ص160تا180.

نیکوبخت، ناصر، سعید بزرگ بیگدلی، فوونگ ووتی‌تامه. 1391. «مقایسه ایزدان آب در اسطوره‌های ایران و ویتنام»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب. سال هشتم. ش29. ص18.

هنوی، ویلیام. 1382. «آناهیتا واسکندر»، ترجمۀ افسانۀ منفرد، کتاب ماه ادبیّات و فلسفه. سال ششم. ش9. ص70تا79.

یوسفی، آزیتا. 1387. «زن در اساطیر ایران»، انجمن زنان پژوهشگر تاریخ. ص32و33.