تعامل زبان و معنا در سوانح احمد غزالی بر پایه نظریه ارتباطی یاکوبسن

ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی

مقاله 6، دوره 11، شماره 39، مرداد 1394، صفحه 199-232   

نویسندگان

تورج عقدایی¹؛ فاطمه بیدا خویدی²

¹دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان

²- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

چکیده

 
زبان تنها ابزار انسان برای بیان دقیق جهان تجربی او است. هر کس جهان را به گونه‌ای خاص در‌می‌یابد و آن را با زبانی ویژه گزارش می‌کند. با توجه به این اصل می‌پنداریم که زبان در سوانح، بیانگر تجربیات منحصر به فرد احمد غزالی است. در این مقاله برای تعیین دقیق جایگاه پیام زیباشناختی متن سوانح، آن را با توجه به نظریه ارتباط یاکوبسن بررسی و تحلیل می‌کنیم تا نشان دهیم زبان در این کتاب، اگرچه برای ایجاد ارتباط به کار رفته است، در آن معنا و دریافت آن به تأخیر می‌افتد. از آن روی که ابزارهای زیبایی‌شناختی زبان، در به تأخیر انداختن معنا و دریافت آن مؤثرند، در بررسی نقش ادبی متن به برجسته‌ترین ابزارهای تبدیل زبان به ادبیات، نظیر حکایت، تمثیل، تشبیه، استعاره و تشخیص به اختصار اشارت رفته است.

کلیدواژه‌ها

غزالی؛ ارتباط؛ عرفان؛ زبان

مراجع

 

استیس، و.ت. 1361. عرفان و فلسفه. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. چاپ دوم. تهران: سروش.

پین، مایکل (ویراستار). 1382. فرهنگ اندیشه‌های انتقادی. ترجمه پیام یزدان جو. چاپ اول. تهران: مرکز.

چناری، امیر. 1377. متناقض‌نمایی در شعر فارسی. چاپ اول. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.

حق‌شناس، علی محمد. 1382. زبان و ادبیات فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته. چاپ اول. تهران: آگاه.

دومن، پل. 1383. «تمثیل و نماد»، مترجم میترا رکنی. فصلنامه ارغنون. ش 2.

دیچز، دیوید. 1366. شیوه‌های نقد ادبی. مترجمان محمدتقی صدقیانی و دکتر غلامحسین یوسفی. چاپ اول. تهران: علمی و فرهنگی.

شایگان، داریوش. 1371. هانری کربن. چاپ اول. تهران: آگه.

شفیعی کدکنی، محمد رضا. 1392. زبان شعر در نثر صوفیه. چاپ اول. تهران: سخن.

صفوی، کوروش.1380. از زبان‌شناسی به ادبیات. ج1. چاپ دوم. تهران: سوره مهر.

عطار، فریدالدین. 1383. منطق‌الطیر. مقدمه، تصحیح و تعلیفات محمد رضا شفیعی کدکنی. چاپ اول. تهران: سخن.

عقدایی، تورج. 1381. نقش خیال. چاپ اول. زنجان. نیکان کتاب.

غزالی، احمد. 1359، سوانح. تصحیح نصرالله پورجوادی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

فولادی، علی‌رضا، 1389. زبان عرفان. چاپ دوم. قم: نشر فراگفت.

کالر، جاناتان، 1382. نظریه‌ ادبی. مترجم فرزانه ظاهری. چاپ اول. تهران: مرکز.

معین، محمد. 1360. فرهنگ فارسی. چاپ چهارم. تهران: امیرکبیر.

مقدادی، بهرام. 1378. فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی. چاپ اول. تهران: فکر روز.

مکاریک، ایرناریما. 1384. دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر. مترجمان مهران مهاجر و محمد نبوی. چاپ اول. تهران: آگاه.

مولوی، جلال‌الدین محمد. 1386. مثنوی. چاپ شانزدهم. تهران: امیرکبیر.

موحد، محمدعلی. 1369. شمس تبریزی. چاپ سوم. تهران: طرح نو.

میر صادقی (ذوالقدر)، میمنت. 1376. واژه‌نامه هنر شاعری. چاپ دوم. تهران: کتاب مهناز.

وبستر، راجرز. 1382. پیش‌درآمدی بر مطالعه‌ نظریه‌ ادبی. مترجم الهه دهنوی. چاپ اول. تهران: روزگار.

هاوکس، ترنس. 1377. استعاره. مترجم فرزانه طاهری. چاپ اول. تهران: نشر مرکز.