ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی در توسعه فضایی شهرکرمانشاه با استفاده GIS و RS (مطالعه موردی: محله جعفرآباد کرمانشاه)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 4، دوره 9، شماره 28، آذر 1393، صفحه 45-57   

نویسندگان

مجید شمس^{* 1}؛ طیبه کرمی نژاد²

¹دانشیار گروه جغرافیا، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران

²کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ملایر، ملایر، ایران

چکیده

بر اثر فعالیت­های انسان و پدیده­­ های طبیعی چهره زمین همواره دستخوش تغییر می­شود سرعت وتنوع این تغییر و تحول در محیط ­های شهری بیش از سایر مناطق می­باشد از این رو و برای مدیریت بهینه­ ی مناطق شهری آگاهی از نسبت تغییرات کاربری اراضی از ضروریات محسوب می­شود در این میان استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی به عنوان بهترین وسیله برای آشکار سازی وارزیابی تغییرات شناخته شده­اند. چرا که با پیشرفت­ های انجام گرفته در این تکنولوژی و تولید تصاویر ماهواره­ای با قدرت تفکیک طیفی و مکانی بالا می­توان تغییرات کاربری اراضی شهری را برآورد نموده و نسبت به مدیریت آن­ها ا قدام نمود. در تحقیق حاضر تغییرات کاربری اراضی محله جعفرآباد در سه دوره زمانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای انجام تحقیق از عکس هوایی سال 1351 و تصاویر ماهواره­ای و عکس هوایی سالهای 1375 و 1385 استفاده شده و همچنین از نرم افزار تحلیل گر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS ) برای تهیه و تحلیل شکل کاربری اراضی سه دوره­ای مختلف استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

کاربری اراضی؛ تصاویر ماهواره‌ای؛ سیستم اطلاعات جغرافیای؛ سنجش از دور؛ محله جعفرآباد

مراجع

1. احدنژاد محسن، 1379، ارزیابی و مدل سازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره­ای چند زمانه و GIS، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.

2. پور محمدی، محمد رضا، 1387، برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت.

3. پاپلی یزدی، محمد حسین و سقایی، مهدی،1382، گردشگری و تبارشناسی صورتبندی یک پدیده جغرافیایی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره 68 ، 49 - 24.

4. جعفری، جعفر، 1386، بررسی تغییرات کاربری اراضی بخش مرکزی ایلام با استفاده ازGIS و RS، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، استاد راهنما: دکتر علی اصغر نظریان.

5. حکمت نیا، حسن، 1385، کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای، انتشارات علم نوین.

6. حق جو، محمد رضا ،1383، رویکرد و تحلیل مناسب در مدیریت گسترس فضایی کلان شهرها، مجله مدیریت شهری، شماره 17، 87- 76.

7. خلیل ولی­زاده، کامران، 1386، استخراج کاربری اراضی شهرستان ملکان با استفاده از تصاویر ماهواره­ای لندست، سنجنده تی­ام. مجله جغرافیایی آمایش.

8. رضویان، محمد تقی،1382، برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات منشی.

9. رفاهی، مهدی، 1379، سیستم اطلاعات جغرافیایی، انتشارات فرات.

10. زیاری، کرامت اله، 1381، برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت.

11. سازمان مدیریت و برنامه ریزی شهر کرمانشاه، سالنامه آماری 1387.

12. سازمان نقشه برداری کشور، 1387، عکس­های هوایی سال­های 1351، 1375 و 1385. 

13. شیعه، اسماعیل،1382، مقدمه­ای بر مبانی برنامه­ریزی شهری، انتشارات دانشگاه علم و صنعت.

14. صیامی، قدیر، 1385، ارزیابی کاربری اراضی شهری زاهدان با استفاده از سیستم اطلاعلات جغرافیایی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان (علوم زمین)، استاد راهنما: دکتر بهروز نیا.

15. علی محمدی، عباس، موسیوند، علی جعفر و شایان، سیاوش، 1389، پیش بینی تغییرات کاربری اراضی و پوشش زمین با استفاده از تصاویر ماهواره­ای و مدل زنجیره­ای مارکوف، نشریه برنامه­ریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، دوره 14، شماره 3، صفحه 130 - 117.

16. لطفی، صدیقه، محمود زاده، حسن، عبدالهی، مهدی و سالک فخری، رقیه، 1389، کاربرد تصاویر ماهواره­ای اسپات برای تهیه نقشه کاربری اراضی شهرستان مرند با رویکرد شی گرا، مجله کاربرد سیستم سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در برنامه­ریزی فصلنامه، سال اول، شماره 2.

17. مهندسین مشاور تدبیر شهر، 1385، طرح توانمند سازی اجتماعی شهر کرمانشاه.

18. مسکن و شهرسازی شهر کرمانشاه، 1385، طرح جامع شهر کرمانشاه 1365، طرح جامع شهر کرمانشاه 1375، تجدید نظر طرح جامع 1382.