گونه ی ترانه در ادبیّات عامّه ی بختیاری

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 6، دوره 1، شماره 1، آذر 1390، صفحه 143-168   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسنده

عباس قنبری عدیوی

مدرس دانشگاه شهرکرد و رئیس بنیاد ایران شناسی استان چهارمحال بختیاری

چکیده

فرهنگ شفاهی ایران زمین از فرهنگ های اقوام و گروه های اجتماعی آن تشکیل شده است این فرهنگ
ننی و ماندگار برای انسان از زادن تا مردن حرف دارد. نم ها، شادی ها، آرزوها و آرمان های او را در بر
می گیرد. آنچه انسان از آن خشنودتر خواهد شد شادی و سروری است که از راه کار، زندگی و امور
فرهنگی و اقتصادی خودش دریافت می کند. این شادی یا شادمانه سرایی را در گونه ها )ژانرهای( ادبیات
مردمی )فولکلور( او می توان دید. بررسی و تحلیل درونی و محتوایی این گونه ها کار متخصصان فرهنگ
توده یا مردم است.
کارکرد و نقش شادیانه ها در افزایش بهره وری، تولید، امنیّت روحی و روانی فرد و جامده، ارتباط
اجتماعی و انتقای میراث فرهنگی و نیرمادی اقوام ایرانی در این حوزه ارزش و اعتبار علمی والایی دارد. در
این بین فرهنگ مردم بختیاری زبان ایران در گستره ی جغرافیایی قابل توجهی که از زاگرس میانی برخاسته
است مورد توجه این نوشتار است. در این نوشتار با رویکرد متن شناسی و تحلیل درونی و کارکردهای
فرهنگی ه اجتماعی این گونه های ادبی بررسی و مورد کاوِش علمی قرار خواهد گرفت. ترانه ها و نغمه های
کار، لالایی و ... مواد اصلی این تحقیق را تشکیل می دهند. در پایان رمن بررسی گونه ی ترانه در ادب
محلی بختیاری، بخش قابل توجّهی از متن های فولکلوری گردآوری، ارایه و بررسی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

بختیاری؛ فرهنگ مردم؛ شادی؛ ترانه؛ ادب عامه

مراجع

1. احمدپناهی، محمد (1376)، ترانه و ترانه‌سرایی در ایران، تهران، سروش.
2. حسین پور، علی (1386)، «انعکاس کار و تلاش زنان بختیاری در ترانه‌های عامیانه و کودکانه»، فصل نامه‌ی عشایری ذخایر انقلاب، س11، ش 53 و54 ( ش 1و2) ، 165-137.
3. خزائل، حسن(1386)،  فرهنگ ادبیات جهان، 6جلد، تهران، کلبه، دبیر.
4. داد، سیما (1383)، فرهنگ اصلاحات ادبی، تهران، مروارید.
5. روح‌الامینی، محمود(1383)، زمینه‌ی فرهنگ‌شناسی، انتشارات دانشگاه پیام نور  تهران.
6. قنبری عدیوی، عبّاس (1381)، امثال و حکم بختیاری، شهرکرد، انتشارات ایل.
7. --------------- (1385)، گفت و لفت، مرید، شهرکرد.
8. معین، محمّد (1364)، فرهنگ فارسی، امیرکبیر، تهران، 6 جلدی.
9. میرشاهی، مسعود (1383)، شعر زنان افغانستان، تهران، شهاب ثاقب.