فرهنگ و امپریالیسم فرهنگی در مطالعات پسااستعماری

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 6، دوره 10، شماره 24، خرداد 1394، صفحه 161-184   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسنده

مسعود مطلبی

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر

چکیده

امروزه مطالعاتِ پسااستعماری، یکی از حوزه های پژوهشیِ میان رشته ای و یکی از جدی‌ترین حوزه‌های مطالعاتی جدید در زمینه رابطه فرهنگ و امپریالیسم و نیز آثار فرهنگی استعمار در کشورهای در حال توسعه به شمار می آید. یکی از انگیزه های اساسی در مطالعات پسااستعماری، ارائه خوانشی مقاومت آمیز در برابر فرهنگ غربی در اَشکالِ امپریالیستی، نوامپریالیستی، گفتمانی و مادی آن است. نوشتار حاضر با بهره گیری از متدولوژی توصیفی – تحلیلی و با هدف پاسخ به این سوال اصلی که رویکرد مطالعات پسا استعماری به فرهنگ و امپریالیسم فرهنگی چیستو یا چگونه است، به رشته تحریر درآمده است. نتایج تحقیق نشان می دهد مهم ترین اصلی که مطالعات پسااستعماری به عنوان هدف خود انتخاب کرده است، «تلاش برای به رسمیت شناخته شدن» است. یعنی این که فرهنگ و دانش غیرغربی شناسایی شود و غیر غربی به عنوان طرف گفت و گو پذیرفته شود و به وی ارج نهند و این که دست آوردهای فرهنگی و فکری مردمان غیر اروپایی سهم بیشتری در شکل دادن به فرهنگ جهانی داشته باشد و شرط آن این است که سیاست «همسان سازی بخصوص در حوزه فرهنگی » جای خود را به سیاست «به رسمیت شناختن تفاوت ها» دهد.

کلیدواژه‌ها

مطالعات پسااستعماری؛ استعمار؛ فرهنگ؛ امپریالیسم فرهنگی

مراجع

برتنز، یوهانس ویلم، (1382)، نظریه ادبی، ترجمه فرزان سجودی، تهران، نشر آهنگ دیگر.
بشیریه، حسین، (1379)، نظریه‌های فرهنگ در قرن بیستم، تهران: موسسه فرهنگی آینده پویان.
پری، بنیتا، (1388)، نهادینه شدن مطالعات پسااستعماری، ترجمه جلیل کریمی، در مجموعه مقالات درباره مطالعات فرهنگی، ویراسته جمال محمدی، تهران: نشرچشمه.
تایسن، لُیس، (1387)، نظریه‌های نقد ادبی معاصر، ترجمه‌ی‌ مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی، ویراستاری حسین پاینده، تهران: نگاه امروز و حکایت قلم نوین.

ترقی جاه، مسعود(1381)، « نگاهی به اندیشه ها و آثار ادوارد سعید»، روزنامه جام جم، 14 اسفند، شماره خبر: 100004199057

ساعی، احمد، (1385)، «مقدمه‌ای بر نظریه و نقد پسااستعماری»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 73، پائیز، 154-133.
سعید، ادوارد، (1382)، فرهنگ و امپریالیسم، ترجمه اکبرافسری، تهران: مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها.
سعید، ادوارد، (1386). شرق‌شناسی، ترجمة لطف علی خنجی. تهران: امیرکبیر.
شوم، راکا و هج، رادها، (1383)، رهیافت پسااستعماری به ارتباطات، ترجمه پیروز ایزدی، فصلنامه رسانه، سال پانزدهم شماره 1 (شماره پیاپی 57)، بهار.
10. شیرزادی، رضا، (1388)، مطالعات پسا استعماری؛ نقد و ارزیابی دیدگاه های فرانتس فانون، ادواردسعید، و هومی بابا، فصلنامه مطالعات سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر، سال دوم، شماره 5، پاییز، 174-149.
11. شیلر، هربرت، (1390)، ارتباطات و سلطه فرهنگی، ترجمه کاظم معتمد‌نژاد، رویا پور وکیل و شراره امیر خلیلی، تهران: انتشارات علم.
12. شیلر، هربرت، (1377)، وسایل ارتباط جمعی و امپراتوری آمریکا، ترجمه احمدمیر عابدینی، تهران: سروش.
13. فانون، فرانتس، (1361)، انقلاب آفریقا، ترجمه محمدامین کاردان، تهران: خوارزمی.
14. کین، پیتر و هریسون، مارک، (1386)، صد سال نظریه‌پردازی در باب امپریالیسم، ترجمه رضا شیرزادی، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، شماره پنجم، بهار.
15. گاندی، لیلا، (1388)، پسااستعمارگرایی، ترجمه مریم عالم‌زاده و همایون کاکا سلطانی، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
16. معینی علمداری، جهانگیر، (1385)، هویت و تاویل: در جستجوی یک هویت پسااستعماری، فصلنامه مطالعات ملی، سال هفتم، شماره 25، 52-33.
17. مک لین، ایان، (1381)، فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، ترجمه حمید احمدی، تهران: نشر میزان.
18. مهدی زاده، سید محمد، (1389)، نظریه های رسانه: اندیشه های رایج و دیدگاه های انتقادی، چاپ اول، تهران: نشر همشهری.  
19. نوده فراهانی، اسماعیل، (1393)، پسااستعماری یا ضداستعماری؟ رویکرد پسااستعماری؛ تردیدها و تمایل‏ها، مجله سوره اندیشه (دوماهنامه علوم انسانی)، شماره 76-77، خرداد و تیر.

20.Ashcroft, Bill & Ahluwalia, (2001), Edward Said, London: Routledge.
21.Ashcroft, Bill, Gareth Griffiths, and Helen Tiffin (1989), The Empire Writes Back: Theory and Practice in Post-Colonial Literatures, London: Routledge.
22.Bhabha, Homi, (1992). The location of culture, London: Routledge.
23.Hall,Stuart, (1996), "When Was ‘The Post-Colonial’? Thinking at the Limit", in the Post-Colonial Question: Common Skies, Divided Horizons, ed. Iain Chambers and Lidia Curti, New York: Routledge.
24.Janz, Bruce, (1997), "Alterity, Dialogue and African Philosophy", In E. Eze edited, Post-Colonial African Philosophy, Oxford: Blackwell.
25.Laughey, Dan, (2007), Key Themes in Media Theory, Open University Press.
26.Nandy ,Ashis, (1983),The Intimate Enemy; Loss and Recovery of
Self under Colonialism, Delhi: Oxford University Pres.s
 
27.Parry, Benita, (1987), "Problems in Current Theories of Colonial Discourse",Citation Information, Volume 9, Issue 1, Page 27-58.
28.Quayson, Ato, (2000), Post Colonialism, London: Cambridge, Polity Press. Rhys, Jean, (1998),Wide Sargasso Sea,Norton Critical Editions at http://www.thebookbag.co.uk/reviews/index.php?title=Wide_Sargasso_Sea_by_Jean_Rhys