کارایی مصرف آب و عوامل اثرگذار بر عملکرد محصولات گلخانه‌ای روستای امان‌آباد مبتنی بر رویکرد مدل مازاد مبنا (SBM)

پژوهش‌های اقتصاد روستا

مقاله 7، دوره 1، شماره 2، اسفند 1393، صفحه 83-93   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

جواد شهرکی¹؛ احمد اکبری²؛ مهدی جعفری^{* 3}

¹دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

²استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

³دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

کمبود آب با توجه به روند رشد جمعیت و محدود بودن آب قابل استحصال، به عنوان یک عامل محدود‌کنندة توسعه­ی اقتصادی و کشاورزی، روستاها را با چالش جدی مواجه کرده است. از طرفی با توجه به گسترش کشت گلخانه­ای به دلیل ماهیت تولید خارج فصل و بالا بودن مصرف انرژی در این نوع از کشت، افزایش در کارایی مصرف نهاده­های تولید در کشت گلخانه‌ای یکی از مهمترین بخش‌های مطالعات در کشاورزی بوده است. در این مطالعه به منظور بررسی کارایی گلخانه­ها، اطلاعات 59 گلخانه­دار روستای امان‌آباد طی دوره تولیدی 92-1391 از طریق پرسشنامه جمع­آوری شده و با استفاده روش تحلیل پوششی داده­ها مبتنی بر مدل مازاد مبنا (SBM) به بررسی وضعیت عملکرد بهره­برداران پرداخته شد. نتایج نشان می­داد که میانگین کارایی فنی با فرض بازده نسبت به مقیاس ثابت و متغیر به ترتیب برابر 6/57 و 4/75 است. همچنین کارایی مصرف نهاده آب برابر با 54 و 1/71 بدست آمد. بررسی عوامل مؤثر بر کارایی نشان می­داد که متغیرهای سن، تجربه و تحصیلات اثر مثبت و اندازة گلخانه اثر مثبتی بر کارایی گلخانه‌ها دارد. همچنین سیستم کشت هیدروپونیک و استفاده از پوشش دولایه برای گلخانه‌ها باعث بهبود کارایی فنی گلخانه­ها خواهد شد. با توجه به عملکرد و کارایی بالاتر محصولات توت فرنگی و بادمجان، کشت گلخانه­ای این محصولات توصیه می­شود.

کلیدواژه‌ها

کمبود آب؛ کارایی؛ مدل مازاد مبنا (SBM)؛ محصولات گلخانه‌ای؛ روستای امان‌آباد