اثر شوری کلرید سدیم بر جذب عناصر معدنی ضروری در ارقام بادمجان

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 5، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 34، خرداد 1393، صفحه 51-60   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حمید صادقی^{* 1}؛ حسن رسولی²؛ مسعود زاده باقری³

¹استادیار فیزیولوژی گیاهی گروه زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم، جهرم، ایران.

²کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی خنج، خنج، ایران.

³استادیار فیزیولوژی گیاهی گروه علوم باغبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش شوری ناشی از کلرید سدیم بر وضعیت جذب عناصر معدنی در اندام­های مختلف سه رقم بادمجان­(محلی جهرم، قلمی دزفول و دلمه هندی) پرورش یافته در هوای آزاد، پژوهشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تکرار انجام شد. نشاهای 10 هفته­ای یکسان از نظر ارتفاع و قطر ساقه در محل یقه، به گلدان­های پلاستیکی حاوی 9 کیلوگرم خاک غالب منطقه منتقل و به مدت 20 روز با آب شاهد آبیاری شدند. سپس تیمارهای شوری در 7 سطح شامل غلظت­های شاهد، 10، 20، 40، 60، 80 و 100 میلی­مولار کلرید سدیم مورد استفاده قرار گرفتند. مقادیر مختلف کلرید سدیم به آب آّبیاری با هدایت الکتریکی 219 میکروزیمنس بر سانتی متر اضافه و به مدت پنج ماه اعمال شد. نتایج به دست آمده از اندازه­گیری جذب عناصر معدنی نشان داد که شوری باعث افزایش غلظت سدیم ریشه، ساقه و برگ و افزایش کلسیم ریشه شد. افزون بر آن شوری بیشتر باعث کاهش در غلظت پتاسیم ریشه، کلسیم برگ و نسبت پتاسیم به سدیم ریشه، ساقه و برگ شد. ضمن اینکه شوری اثر معنی­داری بر پتاسیم ساقه و برگ، کلسیم ساقه و همچنین میزان نیترات برگ نداشت. در بین ارقام مورد بررسی براساس اندازه­گیری میزان انباشت یون­های اضافی، رقم محلی جهرم به عنوان رقمی با بردباری بیش­تر و رقم قلمی دزفول به عنوان حساس­ترین رقم در برابر شوری ناشی از کلرید سدیم ارزیابی گردید.

کلیدواژه‌ها

Solanummelongena؛ تغذیه معدنی؛ تنش شوری؛ تغذیه گیاهی؛ عناصر پرمصرف؛ غربالگری

مراجع

1. Akinci I, Akinci S, Yilmaz K, Dikici H (2004)Response of eggplant varieties (Solanum melongena) to salinity in germination and seedling stages. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 32(2):193-200.

2. Chartzoulakis K, Loupassaki M. (1997) Effects of NaCl salinity on germination, growth, gas exchange and yield of greenhouse eggplant. Agricultural Water Management, 32(3): 215-225.

3. Chartzoulakis K, Klapaki M (2000) Response of two greenhouse pepper hybrids to NaClsalinity during different growth stages. Scientia Horticulturae 86(3): 247-260.

4. Cramer GR, Epstein E, Läuchli A. (1991) Effects of sodium, potassium and calcium on salt‐stressed barley. Physiologia Plantarum 81(2): 197-202.

5. El-Hendawy SE, Hu Y, Schmidhalter U (2005) Growth, ion content, gas exchange, and water relations of wheat genotypes differing in salt tolerances. Crop and Pasture Science 56(2):123-134.

6. Gucci R, Tattini M (1997) Salinity tolerance in olive.Horticulture Review 21: 177-214.

7. Heuer B, Meiri A, Shalevet J (1986) Salt tolerance of eggplant. Plant and Soil95(1): 9-13.

8. Heydari F, Hassanshahi H, Abdollahi H, Neyazi J,(2010) Khak, Kimiaye Faramoosh Shod-E (Soil, The Forgotten Alchemy). Shiraz, Iran: Fars Province Organization of Agricultural Jihad. 115.

9. Jones RA (1987) Genetic advances in salt tolerance. Plant Biology 4: 125-137.

10. Kafkafi, U, Siddiqi MY, Ritchie RJ, Glass J, Ruth T (1992) Reduction of nitrate (13NO3) influx and nitrogen (13N) translocation by tomato and melon varieties after short exposure to calcium and potassium chloride salts. Journal of Plant Nutrition. 15(6-7): 959-975.

11. Kalloo G, Bergh B(1993) Genetic improvement of vegetable crops: Pergamon.

12. Maathuis FJ, Amtmann A (1999) K+ nutrition and Na+ toxicity: the basis of cellular K⁺/Na⁺ ratios. Annals of Botany 84(2):123-133.

13. Marschner H (1995) Mineral nutrition of higher plants. Orlando (FL) 7.

14. Martin P, Koebner R (1995) Sodium and chloride ions contribute synergistically to salt toxicity in wheat. Biologia Plantarum 37(2): 265-271.

15. Munns R (2002) Comparative physiology of salt and water stress. Plant, Cell & Environment 25(2): 239-250.

16. Murillo-Amador B, Troyo-Dieguez E, García-Hernández JL, Lopez-Aguilar R, Avila-Serrano NY, Zamora-Salgado S, Rueda-Puente EO, Kaya C (2006) Effect of NaCl salinity in the genotypic variation of cowpea (Vignaunguiculata) during early vegetative growth. Scientia Horticulturae 108(4):423-431.

17. Rezaei M, Lesani H, Babalar M, Talaei AR (2006) Effect of NaCl on growth and ion content in five olive cultivars (in Persian with English abstract). Iranian Journal of Agricultural Sciences (Journal of Agriculture) 37(2): 293-301.

18. Sadeghi H, Khavari Nejad RA, Fahimi H, Fallahian FA, Imanipour A (2007) The effect of NaCl salinity on growth and mineral uptake in Pinus eldarica M. (in Persian with English abstract). Iranian Journal of Horticultural Science and Technology8(3): 199-212.

19. Savvas D, Lenz F (1996) Influence of NaCl concentration in the nutrient solution on mineral composition of eggplants grown in sand culture. Angewandte Botanik 70(3-4): 124-127.

20. Shannon M (1980) Differences in salt tolerance within 'Empire'lettuce. Journal of the American Society for Horticultural Science 105(6): 944-947.

21. Song JQ, Mei XR, Fujiyama H (2006) Adequate internal water status of NaCl‐salinized rice shoots enhanced selective calcium and potassium absorption. Soil Science & Plant Nutrition 52(3): 300-304.

22. Staples RC, Toenniessen GH (1984) Salinity tolerance in plants-strategies for crop improvement. JohnWiley & Sons.

23. Suhayda CG, Redmann RE, Harvey BL, Cipywnyk AL (1992) Comparative response of cultivated and wild barley species to salinity stress and calcium supply. Crop Science 32(1):154-163.

24. Tester M, Davenport R (2003) Na+ tolerance and Na+ transport in higher plants. Annals of Botany91(5): 503-527.

25. Ünlükara A, Kurunç A, Kesmez GD, Yurtseven E, Suarez DL (2010) Effects of salinity on eggplant (Solanum melongena L.) growth and evapotranspiration. Irrigation and Drainage59(2): 203-214.