سیمای زن بویراحمدی در آینۀ ادبیات محلی

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 6، دوره 5، شماره 1، خرداد 1394، صفحه 104-122   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

جلیل نظری^{* 1}؛ مهین تاج صادق نیا²

¹دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه علوم پزشکی یاسوج

چکیده

ادب محلّی منطقۀ بویراحمد، یکی از غنی‌ترین گنجینه‌های فرهنگ مردمی فرهنگ ایران است. ترانه­های پژوهش حاضر از لابه‌لای سروده­های محلّی مکتوب و شفاهی استخراج شده است. ترانه­ها و سروده­های بویراحمدی نشان حضور پررنگ زنان در در مراسم و اعیاد و اجرای بخش اعظم مراسم توسط ایشان بوده­است. زنان خود آفرینندۀ بخش اعظمی از ترانه‌های لری بویراحمدی بوده‌اند. زن در این ترانه‌ها، دارای چهره‌ای ارزشمند و صاحب منزلت اجتماعی است.  در این ترانه‌ها، ارزش و صفات نیک‌مردان عمدتاً از ذهن و زبان زنان بیان شده است؛ صفاتی که زنان انتظار دارند در مردان ایل وجود داشته باشد. در این آثار، اشارات‌ و نشانه‌های معناداری مبنی بر ضعف زن ایل و قدرت و سرپرستی مرد دیده نمی‌شود.   زن بویراحمدی، آنگونه که این ترانه­ها می­نمایند، نقش اجتماعی فرهنگی به‌سزایی داشته و از جایگاه ویژه‌ای در ایل برخوردار بوده­است

کلیدواژه‌ها

بویراحمد؛ زن؛ ترانه؛ مادر؛ لالایی

مراجع

1. احمدپناهی، محمد، (۱۳۸۶)، «ادب رسمی و ادب عامیانه»، فصلنامۀ شعر، س۴، بهار، ش۲۱.  
2. باربارا، دی آنجلیس، (۱۳۸۳)، رازهایی دربارۀ زنان، تهران: نسل نواندیش.  
3.  روح الامینی، محمود (1380)، «گستره فرهنگ و فولکلور (ترانه­های محلی فارس، نوشتۀ صادق همایونی)»، کتاب ماه هنر، آذر و دی، شمارۀ 39 و 40، صص9-6.
4. ساروخانی، باقر، (۱۳۸۴)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، چ۷، تهران: سروش.
5. حسینی، ساعد، (۱۳۸۱)، بخشی ازشعر، موسیقی و ادبیات شفاهی استان کهگیلویه‌وبویراحمد، شیراز: فاطمیه.
6. صدیق، مصطفی، (۱۳۵۴)، «ترانه‌هایی از کهگیلویه و بویراحمد»، مجلۀ هنر و مردم، ش۱۸۱.
7. گیدنز، آنتونی، (۱۳۷۶)، جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی.
8. مقیمی، افضل، (۱۳۷۳)، بررسی گویش بویراحمد، شیراز: نوید.